ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ

Δικαίωμα συνταξιοδότησης των άγαμων θυγατέρων των αποβιωσάντων ασφαλισμένων του Τ.Σ.Α.Υ. Διάταξη νόμου με την οποία προβλέπεται και η συνταξιοδότηση των διαζευγμένων θυγατέρων. Αντισυνταγματική ως εισάγουσα διακρίσεις μεταξύ των δύο φύλων, εάν ο θάνατος του ασφαλισμένου επήλθε μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου του άρθρ. 116 παρ. 1 του ισχύοντος Συντάγματος.

Προς αποκατάσταση της επιβαλλομένης μεταχείρισης των δύο φύλων είναι εφαρμοστέα και για τη συνταξιούχο του εναγομένου Ταμείου, η ισχύουσα για τον άντρα συνταξιούχο αυτού, ρύθμιση, κατά την οποία για τη χορήγηση της προσαύξησης της σύνταξης αρκεί μόνο η ύπαρξη συζύγου, χωρίς να απαιτείται και να μην εργάζεται ή να μη συνταξιοδοτείται αυτός.

Ταμείο Επικουρικής Ασφαλίσεως Χημικών. Συνύπαρξη στο ίδιο πρόσωπο της ιδιότητας του δικαιούχου και του δικαιοδόχου συντάξεως δεν αποκλείει τη σχετική παροχή. Ισότητα στη κοινωνική ασφάλιση. Το δικαστήριο της ουσίας οφείλει να αποκαθιστά με τρόπο θετικό την ισότητα, επεκτείνοντας την εφαρμογή των ευνοϊκών διατάξεων και στο άλλο φύλο.

ΙΚΑ και χορήγηση μειωμένης σύνταξης σε γυναίκες με ανήλικα τέκνα. Το προνόμιο αυτό χορηγείται και στον ασφαλισμένο πατέρα ανηλίκων τέκνων, άλλως παραβιάζεται η αρχή της ισότητας των φύλων και η διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 28 του α.ν. 1846/1951 είναι αντισυνταγματική.

Απονομή σύνταξης στα άγαμα άρρενα τέκνα υπαλλήλου ή συνταξιούχου του Δημοσίου. Προϋποθέσεις. Οι διατάξεις του αρ. 31 του ΣΚ, που τάσσουν πρόσθετες προϋποθέσεις στα άγαμα άρρενα τέκνα πέρα από εκείνες που απαιτούνται για τις άγαμες θυγατέρες, αντίκεινται στο άρθρο 4 του Σ., καθώς συνιστούν δυσμενή διάκριση σε βάρος των ανδρών με κριτήριο το φύλο.

ΙΚΑ. Προσαύξηση της συντάξεως αν ο σύζυγος του συνταξιούχου δεν εργάζεται ή δεν είναι συνταξιούχος ασφαλιστικού οργανισμού, του Δημοσίου ή νπδδ. Η μη χορήγηση της προσαύξησης στους έγγαμους συνταξιούχους του Ι.Κ.Α. των οποίων οι σύζυγοι δεν συγκεντρώνουν τις πιο πάνω προϋποθέσεις δεν αντίκειται στα άρθρα 4 και 21 του Συντάγματος και άρθρο 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ. Η οικογενειακή παροχή του άρθρου 12 του ν. 2470/1997 χορηγείται μόνο στους εν ενεργεία εγγάμους υπαλλήλους του Δημοσίου, ΟΤΑ, ΝΠΔΔ, καθώς και στους συνταξιούχους και βοηθηματούχους του Δημοσίου. Η επεκτατική εφαρμογή των ανωτέρω ρυθμίσεων και σε συνταξιούχους του ΙΚΑ δεν επιβάλλεται από την αρχή της ισότητας.

Η προσαύξηση του ποσού της σύνταξης του ΙΚΑ που προβλέπεται μόνον για τη σύζυγο που δεν εργάζεται ή δεν συνταξιοδοτείται, παρέχεται και για τον σύζυγο της συνταξιούχου, ο οποίος δεν εργάζεται ή δεν συνταξιοδοτείται.

Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης χήρου από το Δημόσιο. Θέσπιση με το άρθρο 5 παρ. 3 εδ.α του Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων πρόσθετων προϋποθέσεων (αναπηρία και ανικανότητα προς άσκηση επαγγέλματος σε ποσοστό μεγαλύτερο του 65%), πέραν εκείνων που απαιτούνται για τη συνταξιοδότηση της χήρας συζύγου θανόντος υπαλλήλου ή συνταξιούχου. Η ρύθμιση του ανωτέρω άρθρου αντίκειται στη συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της ισότητας και στην κοινοτική νομοθεσία και ως εκ τούτου είναι ανίσχυρη. Εφαρμογή της ευνοϊκότερης ρύθμισης που αφορά τη χήρα δημοσίου υπαλλήλου και επί των χήρων ανδρών. Καθιέρωση της ίσης μεταχείρισης χήρων και χηρών το πρώτον με τον ν. 2084/1992 και εφαρμογή της ρύθμισης για τους προσληφθέντες υπαλλήλους από 1.1.93 και εφεξής.

Συνταγματική η υπέρ των διαζευγμένων θυγατέρων μέριμνα του καταστατικού του Ταμείου Συντάξεως Προσωπικού Ε.Τ.Ε.

Σύνταξη γήρατος υπαλλήλου ΔΕΗ. Δικαίωμα χορήγησης της συντάξεως στο χήρο σύζυγο. Αντίκειται στο κοινοτικό δίκαιο και στο Σύνταγμα η απαίτηση επιπροσθέτων προϋποθέσεων για τη χορήγηση της σύνταξης στο χήρο συνταξιούχου.

Προϋποθέσεις μεταβίβασης σύνταξης σε διαζευγμένη θυγατέρα. Για τη στέρηση του ανωτέρω δικαιώματος δεν αρκεί η περιστασιακή ασφάλιση αυτής σε οργανισμό κύριας σύνταξης. Απαιτείται η ύπαρξη ασφαλιστικού δεσμού ικανού να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα.

Σύνταξη γήρατος μητέρας με ανήλικα τέκνα. Επέκταση του δικαιώματος και στον πατέρα κατ΄ εφαρμογή της αρχής της ισότητας των φύλων. Άρθρο 28 ΑΝ 1846/1951. Τα προβλεπόμενα από τη διάταξη αυτή προνόμια για την ασφαλισμένη μητέρα ανηλίκων παιδιών πρέπει να μπορούν να εφαρμοσθούν και για τον ασφαλισμένο πατέρα ανηλίκων παιδιών, ανεξαρτήτως του εάν ο πατέρας έχει και την αποκλειστική γονική μέριμνα των ανηλίκων τέκνων του.

Κατά το άρθρο 4 και 116 του Συντάγματος απαγορεύεται η διαφοροποίηση του νομικού καθεστώτος των πολιτών με βάση το φύλο και επιβάλλεται η παροχή ίσων δυνατοτήτων και στα δύο φύλα. Αποκλίσεις από την αρχή επιτρέπονται μόνο εφόσον τίθενται ευθέως ή προβλέπονται συγκεκριμένα από ειδική διάταξη και δικαιολογούνται από αποχρώντες λόγους. Κατά τη διάταξη του άρθρου 28 παρ. 5 του ΑΝ 1846/1951 που προβλέπει ότι η διαζευγμένη με ανήλικα παιδιά που έχει συμπληρώσει το 50ό έτος της ηλικίας της και 5.500 τουλάχιστον ημέρες εργασίας δικαιούται μειωμένης σύνταξης γήρατος. Η διάταξη αυτή ενόψει των ανωτέρω συνταγματικών διατάξεων πρέπει να θεωρηθεί ότι καταλαμβάνει και τον διαζευγμένο πατέρα με ανήλικα παιδιά.

Προσφυγή ασφαλισμένης στο Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., κατά αποφάσεως του εν λόγω ταμείου, με την οποία αυτό, κατόπιν προηγηθείσας αιτήσεώς της με αίτημα την μεταφορά στο κοινοτικό συνταξιοδοτικό σύστημα των δικαιωμάτων που απέκτησε ούσα ασφαλισμένη στο ανωτέρω ταμείο, υπολόγισε το προς μεταφορά στην Ε.Ε. αναλογιστικό ισοδύναμο αυτής προς κυρία σύνταξη και για την σύνταξη του ειδικού λογαριασμού πρόσθετων παροχών του ιδίου ταμείου.

Κρίση ότι, λαμβανομένου υπ' όψη ότι η αιτούσα δεν συνταξιοδοτείται από κάποιον φορέα, ούτε ζητά την χορήγηση συντάξεως, αλλά την μεταφορά των συνταξιοδοτικών της δικαιωμάτων, ώστε ο χρόνος ασφαλίσεώς της στο ανωτέρω ταμείο, να μετατραπεί σε χρόνο ασφαλίσεως στο σύστημα της ΕΕ, για τον ανωτέρω υπολογισμό, εφαρμοστέος συντελεστής αναλογιστικού ισοδυνάμου για την προσφεύγουσα είναι εκείνος που αφορά άνδρες, των οποίων η ηλικία ενάρξεως πληρωμής της συντάξεώς τους είναι το ίδιο έτος με εκείνο της προσφεύγουσας και τούτο κατ' εφαρμογή της αρχής της ισότητας των φύλων.

Ταμείο Συντάξεων Προσωπικού Εφημερίδων Αθηνών - Θεσσαλονίκης. Από την έναρξη ισχύος του ν. 1902/1990 για την απονομή συντάξεων στα θήλεα τέκνα των ασφαλισμένων ή συνταξιούχων των ειδικών ταμείων ισχύουν οι ίδιες προϋποθέσεις που ισχύουν για την απονομή συντάξεων στα άρρενα τέκνα. Δεν θίγονται ήδη θεμελιωμένα δικαιώματα για συντάξεις ή προσαυξήσεις συντάξεων.

Για να λάβει το τέκνο συνταξιούχου του ταμείου ποσοστό 60% της σύνταξης του θανόντος γονέα του όταν είναι ορφανό και από τους δύο γονείς και το δικαίωμά του να είχε θεμελιωθεί πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 1902/1990, ήτοι να είχε τότε συμβεί ο θάνατος του γονέα.

Η αναιρεσίβλητη δεν δικαιούται το ανωτέρω ποσοστό της σύνταξης, αφού το συνταξιοδοτικό της δικαίωμα θεμελιώθηκε το έτος 1998. Οι σχετικές διατάξεις του ν. 1902/1990 δεν αντίκειται στη ΣΥΝΘΕΟΚ, στο Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα και το πρώτο πρόσθετο πρωτόκολλο της ΕΣΔΑ.

Η διάταξη του άρθρου 28 παρ. 3 περ. δ΄ του Α.Ν. 1846/1951 προβλέπει ότι οι γυναίκες ασφαλισμένες, που είναι μητέρες ανήλικων ή ανίκανων για εργασία τέκνων, δικαιούνται πρόωρη σύνταξη γήρατος στο 50ο έτος της ηλικίας τους, είναι εξαιρετική και τυχόν κρίση περί αντισυνταγματικότητας αυτής οδηγεί σε μη εφαρμογή της στην ανωτέρω κατηγορία και όχι στην επέκταση της εφαρμογής της και σε άλλες κατηγορίες, όπως οι άρρενες ασφαλισμένοι.

Η προβολή τυχόν αντισυνταγματικότητας της διάταξης από άρρενα εργαζόμενο, ο οποίος επιδιώκει επέκταση της εφαρμογής της και στον ίδιο, είναι αλυσιτελής.Αντίθετη μειοψηφία. Το Δικάσαν δικαστήριο ορθά έκρινε ότι ο αναιρεσείων δεν εδικαιούτο μειωμένης συντάξεως γήρατος, διότι δεν είχε και την αποκλειστική γονική μέριμνα των ανηλίκων παιδιών του, αλλά την ασκούσε από κοινού με τη σύζυγό του.

Απορρίπτεται η αναίρεση (επικυρώνει την υπ΄ αριθ. 1887/2005 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών). Η αίτηση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, κατόπιν της υπ΄ αριθμ. 3100/2008 αποφάσεως του Α΄ Τμήματος.

Θάνατος δημοσίου υπαλλήλου και προϋποθέσεις συνταξιοδότησης των άπορων άγαμων αδελφών αυτού, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 6 παρ. 1 του συνταξιοδοτικού κώδικα. Η διάταξη αυτή, κατά το μέρος που δεν αναγνωρίζει δικαίωμα σύνταξης στα άγαμα άρρενα αδέλφια που είναι άπορα και συντηρούνταν κυρίως από το θανόντα, εισάγει αδικαιολόγητη διάκριση των δυο φύλων και αντίκειται στο σύνταγμα. Για την άρση της άνισης αυτής μεταχείρισης των δυο φύλων, πρέπει να επεκταθεί και στους ανωτέρω η ευνοϊκή ρύθμιση που ισχύει για τις άγαμες άπορες αδελφές του θανόντος που έχει θεμελιώσει δικαίωμα σύνταξης από το δημόσιο.

Μετοχικό Ταμείο Αεροπορίας - Ειδικός Λογαριασμός Αλληλοβοηθείας Αεροπορίας. Το άρθρο 15 του Ν.Δ. 398/1974, που θεσπίζει πρόσθετες προϋποθέσεις για τη λήψη εφάπαξ παροχής από το άρρεν ενήλικο τέκνο αποβιώσαντος μετόχου σε περίπτωση που αυτός είχε σύζυγο και άγαμες θυγατέρες, και το άρθρο 3 του Ν.Δ. 354/1976 που δεν προβλέπει τη λήψη εφάπαξ χρηματικής αρωγής από τα άρρενα ενήλικα τέκνα του μετόχου, αλλά μόνο από τις ενήλικες άγαμες θυγατέρες, αντίκεινται στην αρχή της ισότητας των δύο φύλων.

Παθητική νομιμοποίηση του Ταμείου κατά την άσκηση αγωγής από τον άρρεν τέκνο. Το γεγονός ότι το Ταμείο κατέβαλε τις παροχές αυτές στη σύζυγο και τις θυγατέρες του θανόντος δεν το απαλλάσσει από την υποχρέωση καταβολής στον εφεσίβλητο του δικού του μεριδίου, το οποίο μπορεί να αναζητήσει από τους λοιπούς δικαιούχους. 

Επαναφορά ευμενούς συνταξιοδοτικού καθεστώτος για τις θυγατέρες θανόντων ασφαλισμένων του ταμείου Νομικών. Προϋποθέσεις. Ποιες περιπτώσεις καταλαμβάνονται. Η σχετική ρύθμιση δεν αντιβαίνει στο Σύνταγμα (άρθρα 4 παρ 2, 116) γιατί στηρίζεται σε αποχρώντες λόγους.

Συνταξιοδότηση τέκνων θανόντος υπαλλήλου ή συνταξιούχου του Δημοσίου. Διαφοροποίηση των αρρένων ενηλίκων τέκνων, ως προς τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, σε σχέση με τις θυγατέρες, για τις οποίες αρκεί μόνο η έλλειψη γάμου και δεν απαιτείται και ανικανότητα για εργασία. Η διάταξη του άρθρου 5 παρ. 1 περ. β΄ του π.δ. 166/2000 δεν αντίκειται στην αρχή της ισότητας των δύο φύλων και δεν μπορεί να επεκταθεί και στους άρρενες η ευνοϊκή ρύθμιση των θυγατέρων.