ΕΔΚΑ/1992 (759) Συντάξεις. Αντισυνταγματικότητα νόμου. Δικαίωμα συνταξιοδότησης των άγαμων θυγατέρων των αποβιωσάντων ασφαλισμένων του Τ.Σ.Α.Υ. Διάταξη νόμου με την οποία προβλέπεται και η συνταξιοδότηση των διαζευγμένων θυγατέρων. Αντισυνταγματική ως εισάγουσα διακρίσεις μεταξύ των δύο φύλων, εάν ο θάνατος του ασφαλισμένου επήλθε μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου του άρθρ. 116 παρ. 1 του ισχύοντος Συντάγματος.
Σ.Ε. 1028/1992 (τμ. Α`) Πρόεδρος : ΧΡ. ΦΑΤΟΥΡΟΣ Εισηγητής: Π.Ζ. ΦΛΩΡΟΣ Δικηγόροι: Ν. Αντωνόπουλος, Ν. Καρατζαφέρης Επειδή δια της αιτήσεως αυτής, ως περιωρίθη δι` επ` ακροατηρίου δηλώσεως του πληρεξουσίου της αναιρεσειούσης, ζητείται παραδεκτώς η αναίρεση της 6684/1987 αποφάσεως του Διοικ. Πρωτοδ. Αθηνών, δια της οποίας απερρίφθη προσφυγή της κατά της 733/1985 αποφάσεως του Δ.Σ. του αναιρεσιβλήτου Ταμείου Συντάξεων Υγειονομικών, απορριπτικής αιτήματός της περί μη χορηγήσεως συντάξεως εις τη Α.Χ. θυγατέρα (εκ προηγουμένου γάμου) του αποβιώσαντος συζύγου της Π.Χ. ιατρού. Επειδή, μετ` εννόμου συμφέροντος ζητείται η αναίρεσις της ως άνω αποφάσεως, καθ` όσον η χορήγησις της επιμάχου συντάξεως εις την Α.Χ. άγεις εις περιορισμόν του ποσού της συντάξεως της αιτούσης (άρθρον μόνον του από 6-22/8/15954 β.δ/τος "Περί καθορισμού ποσοστού συντάξεως υπό του Τ.Σ.Α.Υ. εις τον επιζώντα σύζυγον και τέκνα" (ΦΕΚ 171). Επειδή το άρθρ. 71 του Ν. 5945/1934 "Περί Ταμείου Συντάξεως και Αυτασφ. Υγειονομικών" (113) ως αντικατεστάθη δια του άρθρ. 21 του Ν.Δ. 3348/1955 (242) ορίζει ότι "Σύνταξις λόγω θανάτου του μετόχου χορηγείται εις τον επιβιούντα εκ των συζύγων εφ` όσον παραμένει εν τη χηρεία, ως και τα τέκνα αυτού μέχρι της συμπληρώσεως του 18ου έτους της ηλικίας των, πέραν δε της ηλικίας ταύτης, εφ` όσον είναι άπορα και ανίκανα προς εργασίαν ένεκα σωματικού ή διανοητικού ελαττώματος, εις δε τα θήλεα εφ` όσον χρόνον είναι άγαμα και κατά την κρίσιν του Λ.Σ., δεν είναι εύπορα". Εξ άλλου, κατά την παρ. 1 του άρθρου 8 του Ν. 38/ 1975 (Α` 83/29-4-1975) η οποία πρέπει να θεωρηθεί καταργηθείσα από της ισχύος του Ν. 997/1979 (Α` 287 - άρθρ. 19 παρ. 2 και 3), πλην επαναβιώσασα από της ισχύος του Ν. 1276/1982 (Α` 100 - άρθρ. 24), "Συντάξεως τέκνου λόγω θανάτου δικαιούται παρά των Οργανισμών Κοινωνικών ασφαλίσεων και η διαζευχθείσα υπαιτιότητι του συζύγου ή κοινή υπαιτιότητι θαγατήρ αποβιώσαντος ησφαλισμένου ή συνταξιούχου, ως και εκείνη δι` ην η περι διαζυγίου δίκη διεκόπη βιαίως συνεπεία θανάτου του ανδρός. Η πληρωμή της κατά τα άνω αναγνωρισμένη συντάξεως άρχεται από της πρώτης στου μηνός της εκδόσεως της σχετικής περί συνταξιοδοτήσεως αποφάσεως". Τέλςο κατά το άρθρον 6 παρ. 4 του ν. 982/20-10-1979 (ΦΕΚ 239 Α`), το οποίον ισχύει πάντως από της επαναφοράς του επίσης εν ισχύϊ με την προαναφερθέντα ν. 1276/1982, "Συντάξεως δικαιούται και η διαζευχθείσα υπαιτιότι του συζύγου ή κοινή υπαιτιότι θυγατήρ αποβιώσαντος ησφαλισμένου ή συνταξιούχου, ως και εκείνη δι` ην η περί διαζυγίου δίκη διεκόπη βιαίως εν ενδεία και κρίνεται ανίκανος προς εργασίαν παρά της Υγειονομικής Επιτροπής του Ταμείου". Κατά την έννοιαν των διατάξεων αυτών, αι θυγατέρες των αποβιωσάντων η ησφαλισμένων ή συνταξιούχων του Τ.Σ.Α.Υ. δικαιούνται ασφαλιστικής προστασίας μόνον εάν είναι άγαμοι και μέχρι της τελέσεως του γάμου των, ενώ δια πρώτην φοράν από της 29-4-1975, δια του Ν.38/ 1975, ο οποίος αφεώρα εις όλους τους Ο.Κ.Α., καθώς και δια της μεταγενεστέρας διατάξεως του τροποποιητικού του καταστατικού του αναιρεσιβλήτου Ταμείου ν. 982/1979, η οποία ισχύει από 1.1.1980, δικαιούνται συντάξεως και αι διαζευγμένοι θυγατέρες των ησφαλισμένων ή συνταξιούχων, συντρεχουσών και των λοιπών νομίμων προϋποθέσεων (Σ.Ε. 3720/91). Επειδή, εν προκειμένω δια της προσβαλλομένης αποφάσεως έγιναν δεκτά τα εξής: Ο σύζυγος της αναιρεσειούσης και πατήρ της Α.Χ. (εκ πρώτου γάμου), ιατρός, ησφαλισμένος του Τ.Σ.Α.Υ. απεβίωσε την 17-6-1983. Δια της 904/1983 αποφάσεως της Διευθύνσεως Συντάξεων του Τ.Σ.Α.Υ. απενεμήθη εις την αναιρεσείουσαν, κατόπιν του συζύγου της. Εν συνεχεία, δια της 612/1985 αποφάσεως της ιδίας υπηρεσίας εχορηγήθη σύνταξις και εις την Α.Χ. κατόπιν της από 16-2-1984 αιτήσεώ της, λόγω θανάτουυ του πατρός της, ως ενδεούς, ανικάνου προς εργασίαν και διαζευγμένης θυγατρός αυτού, δια το χρονικόν διάστημα από 1/3/1984 έως 31-8-84 και από 1-1-85 έως 30-6-1985, αφού ελήφθη υπ` όψιν γνωμάτευσις της Υγειον. Επιτροπής Τ.Σ.Α.Υ. δια της οποίας αύτη εκρίθηκε ανίκανος προς εργασίαν. Ενστασις της αναιρρεσειούσης κατά της ανωτέρω αποφάσεως, δια της οποίας αυτή υπεστήριξε ότι η Α.Χ. δεν πλοροί τας προϋποθέσεις συνταξιοδοτήσεώς της, διότι δεν είναι ανίκανος προς εργασίαν ούτε ενδεής, εν όψει συγκεκριμένων περιουσιακών της στοιχείων, απερρίφθη και δια της 733/1985 αποφάσεως του Δ.Σ. του Τ.Σ.Α.Υ.
Δια τη προσφυγής της κατάτ της τελευταίας αυτής αποφάσεως της Τ.Σ.Α.Υ. η αναιρεσίβλητος προέβαλε τους ιδίους ως άνω ισχυρισμούς πλην, το δικάσαν Δικαστήριον, λαβόν υπ` όψιν τα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία, την σχετικήν γνωμοδότησιν της οικείας υγειονομικής επιτροπής και πάντα εν γένει τα στοχεία (διαζύγιον κ.λ.π.) έκρινε, κατ` εφαρμογήν των προπαρατεθεισών διατάξεων του άρθρ. 6 του Ν. 982/1979, ότι η ρηθείσα Α.Χ. ορθώς συνταξιοδοτήθη δια το ανωτέρω χρονικόν διάστημα και απέρριψε την προσφυγήν. Επειδή, ως εξετέθη εις την προηγουμένην σκέψιν, ο ησφαλισμένος εις το Τ.Σ.Α.Υ. πατήρ της διεζευγμένης Α.χ απεβίωσε την τ17-6-1983 ήτοι εις χρόνον, κατά τον οποίον μετά την λήξιν από 31ης Δεκεμβρίου 1982 της κατά της παρ. 1 του άρθρου 116 του Συντάγματος μεταβατικής περιόδου, είχεν αποκτήσει πλήρη ισχύν το άρθρον 4 παρ. 2 του αυτού Συντάγματος, κατά το οποίον Ελληνες και Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις. Επειδή η διάταξις του άρθρου 4 παρ. 2 του Συντάγματος σκοπόν είχε την από επόψεως δικαιωμάτων και υποχρεώσεων εξομοίωσιν των δύο φύλων κατά τρόπον ώστε εφεξής να μη υφίστανται εις την νομοθεσίαν διακρίσεις αναλόγως του φύλου. Εξαίρεσιν από του κανόνος τούτου εισάγει το άρθρον 116 παρ. 2 του Συντάγματος, τον οποίον επιτρέπει και μετά την λήξιν της μεταβατικής περιόδου την δια νόμου θέσπισιν τοιούτων ρυμθίσεων (ευμενών ή δυσμενών) αναλόγως του φύλου, εφ` όσον όμως υφίσταται προς τούτο αποχρώντες λόγοι (Ολ. Σ.Ε. 4698/88). Επειδή η υπό των εφαρμοσθεισών εν προκειμένω ως άνω διατάξεων της παρ. 4 του άρθρ. 6 του Ν. 982/1979 παροχή ειδικώς εις τας διαζευγμένας θυγατέρας του δικαιώματος προς λήψιν συντάξεως λόγω του θανάτου του ησφαλισμένου η συνταξιούχου πατρός των αποτελεί παρέκκλισιν από της αρχής ότι τα τέκνα των θανόντων ησφαλισμένων ή συνταξιούχων πρέπει να μην έχον συνάψει γάμον δια να δικαιούνται συντάξεως λόγω του θανάτου του γονέως των, η παρέκκλισις δ` αύτη στηρίζεται επί του κριτηρίου του φύλου χωρίς να υπάρχουν αποχρώντες λόγοι, κατά την έννοιαν του άρθρου 116 παρ. 2 του Συντάγματος, οι οποίοι να την καθιστούν θεμιτήν και συνεπώς, η διάταξις αύτη της νομοθεσίας του αναιρεσιβλήτου Ταμείου, η οποία επαναφέρθη εν ισχύϊ δια του άρθρου 24 του ν. 1276/1982 μετά την ενδιάμεσον κατάργησιν αυτής, εν πάση περιπτώσει ανίσχυρος όταν ο θάνατος του ησφαλμένου ή του συνταξιούχου επήλθε μετά την λήξιν της μεταβατικής περιόδου της παρ. 1 του άρθρου 116 του Συντάγματος (Ολ. Σ.Ε. 4698/88).
Επειδή, συμφώνως προς τα εκτεθέντα περί του χρόνου του θανάτου του ρηθέντος Π.Χ. (17-6-1983) και της ισχύος των ως άνω διατάξεων της παρ. 4 του άρθρ. 6 του Ν. 982/1979 ουχί νομίμως το δικάσαν το Δικαστήριον εφήρμοσε τας ανισχύρους αυτάς διατάξεις και εχορήγησε την επίμαχην σύνταξιν, δια τον λόγον δε αυτόν, αυτεπαγγέλτως ερευνωμένον, η προσβαλλομένη απόφασις είναι αναιρετέα αλυσιτελούς αποβαινούσης της ερεύνης των λοιπών λόγων αναιρέσεως.
Επειδή, η υπόθεσις δεν χρήζει διευκρινήσεως, κατα το πραγματικόν, διο και το δικαστήριον κρίνει ότι πρέπει να την διακρατήσει και να εκδικάσει την προσφυγήν. Επειδή η υπό της αναιρεσειούσης ασκηθείσα προσφυγή, δια της οποίας αύτη εζήτει να μη λάβει σύνταξιν η ρηθείσα Α.Χ. ως διεζευγμένη θυγατήρ ησφαλισμένου εις το Τ.Σ.Α.Υ. αποβιώσαντος μετά την λήξιν της κατά περιόδου, πρέπει να γίνει δεκτή, καθ` όσον ως εξετέθη, αι σχετικαί ως άνω περί διεζευγμένων θυγατέρων διατάξεις του ν. 982/1979 είναι ανίσχυραι και η τ` αντίθετα δεχθείσα υπ` αριθ. 733/1985 απόφασις του Δ.Σ. του Τ.Σ.Α.Υ. είναι ακυρωτέα.
