Νομολογία Ευρωπαϊκού Δικαίου

Οι εργαζόμενες που αποχωρούν από την εργασία τους για να γεννήσουν αλλά το έμβρυό τους γεννιέται νεκρό απολαμβάνουν την ίδια νομική προστασία με όσες γεννούν χωρίς προβλήματα. Καταγγελία εργασιακής σχέσεως κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης. Πότε είναι έγκυρη. Περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης εργασίας ιατρικής επισκέπτριας με φαρμακευτική εταιρία, η οποία απουσίασε εκ της εργασίας της λόγω τοκετού νεκρού εμβρύου και συνακόλουθης άδειας λοχείας της, άνευ σπουδαίου λόγου και χωρίς την τήρηση του προβλεπόμενου τύπου. Άκυρη η καταγγελία αυτή. Απολύτως άκυρη η καταγγελία σύμβασης εργασίας εργαζομένης, γενόμενη πριν από την πάροδο ενός έτους μετά τον τοκετό, χωρίς να υπάρχει σπουδαίος προς τούτο λόγος, έστω και αν το έμβρυο γεννήθηκε νεκρό.

Μειωμένο ωράριο λόγω θηλασμού και εν γένει φροντίδας του τέκνου. Αίτηση της εργαζομένης για χορήγηση αδείας με αποδοχές ισόχρονης με την περίοδο που χορηγείται μειωμένο ωράριο. Παραπομπή στην Ολομέλεια, για να ελεγχθεί, αν η χορήγηση αυτή της άδειας ανήκει στη διακριτική ευχέρεια του εργοδότη ή συνιστά δικαίωμα με όρια την καταχρηστική άσκηση αυτού.

Κατά το άρθρο 4 και 116 του Συντάγματος απαγορεύεται η διαφοροποίηση του νομικού καθεστώτος των πολιτών με βάση το φύλο και επιβάλλεται η παροχή ίσων δυνατοτήτων και στα δύο φύλα. Αποκλίσεις από την αρχή επιτρέπονται μόνο εφόσον τίθενται ευθέως ή προβλέπονται συγκεκριμένα από ειδική διάταξη και δικαιολογούνται από αποχρώντες λόγους. Κατά τη διάταξη του άρθρου 28 παρ. 5 του ΑΝ 1846/1951 που προβλέπει ότι η διαζευγμένη με ανήλικα παιδιά που έχει συμπληρώσει το 50ό έτος της ηλικίας της και 5.500 τουλάχιστον ημέρες εργασίας δικαιούται μειωμένης σύνταξης γήρατος. Η διάταξη αυτή ενόψει των ανωτέρω συνταγματικών διατάξεων πρέπει να θεωρηθεί ότι καταλαμβάνει και τον διαζευγμένο πατέρα με ανήλικα παιδιά.

Οργανισμός Υπηρεσίας της Τράπεζας AMERICAN EXPRESS BANK LTD, καταρτισθείς με ειδική σ.σ.ε. και δημοσιευθείς στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Πρόβλεψη σε αυτόν ότι η σύμβαση εργασίας των εργαζομένων της ανωτέρω τράπεζας λύεται, μεταξύ άλλων και με τη συμπλήρωση ορίου ηλικίας, διαφοροποιουμένου όμως αναλόγως του φύλλου αυτών, και δή μείζονος για τους άνδρες έναντι του αντιστοίχου των γυναικών, καθώς και με την καταγγελία, αλλά κατόπιν εισηγήσεως του πειθαρχικού συμβουλίου της τράπεζας. Κρίση ότι: α) η διά των διατάξεων του ανωτέρω οργανισμού καθιέρωση διαφορετικού ορίου ηλικίας για την υποχρεωτική λύση της συμβάσεως εργασίας μεταξύ ανδρών και γυναικών υπαλλήλων της τράπεζας αντίκειται στην και συνταγματικώς κατοχυρωμένη ισότητα των φύλων και είναι συνεπώς ανίσχυρη, με συνέπεια και οι γυναίκες εργαζόμενες να αποχωρούν υποχρεωτικώς με τη συμπλήρωση του ιδίου με τους άνδρες συναδέλφους τους ορίου ηλικίας και β) η σύμβαση εργασίας μεταξύ της τράπεζας και των υπαλλήλων της είναι ορισμένου χρόνου, διότι η διά καταγγελίας πρόωρη λύση της, εφ΄ όσον προϋποθέτει την προηγούμενη, έστω και μη δεσμευτική για την τράπεζα, εισήγηση του πειθαρχικού συμβουλίου, συνιστά καταγγελία μόνο με τη συνδρομή σπουδαίου λόγου.

Προσφυγή ασφαλισμένης στο Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., κατά αποφάσεως του εν λόγω ταμείου, με την οποία αυτό, κατόπιν προηγηθείσας αιτήσεώς της με αίτημα την μεταφορά στο κοινοτικό συνταξιοδοτικό σύστημα των δικαιωμάτων που απέκτησε ούσα ασφαλισμένη στο ανωτέρω ταμείο, υπολόγισε το προς μεταφορά στην Ε.Ε. αναλογιστικό ισοδύναμο αυτής προς κυρία σύνταξη και για την σύνταξη του ειδικού λογαριασμού πρόσθετων παροχών του ιδίου ταμείου.

Κρίση ότι, λαμβανομένου υπ' όψη ότι η αιτούσα δεν συνταξιοδοτείται από κάποιον φορέα, ούτε ζητά την χορήγηση συντάξεως, αλλά την μεταφορά των συνταξιοδοτικών της δικαιωμάτων, ώστε ο χρόνος ασφαλίσεώς της στο ανωτέρω ταμείο, να μετατραπεί σε χρόνο ασφαλίσεως στο σύστημα της ΕΕ, για τον ανωτέρω υπολογισμό, εφαρμοστέος συντελεστής αναλογιστικού ισοδυνάμου για την προσφεύγουσα είναι εκείνος που αφορά άνδρες, των οποίων η ηλικία ενάρξεως πληρωμής της συντάξεώς τους είναι το ίδιο έτος με εκείνο της προσφεύγουσας και τούτο κατ' εφαρμογή της αρχής της ισότητας των φύλων.

Ταμείο Συντάξεων Προσωπικού Εφημερίδων Αθηνών - Θεσσαλονίκης. Από την έναρξη ισχύος του ν. 1902/1990 για την απονομή συντάξεων στα θήλεα τέκνα των ασφαλισμένων ή συνταξιούχων των ειδικών ταμείων ισχύουν οι ίδιες προϋποθέσεις που ισχύουν για την απονομή συντάξεων στα άρρενα τέκνα. Δεν θίγονται ήδη θεμελιωμένα δικαιώματα για συντάξεις ή προσαυξήσεις συντάξεων.

Για να λάβει το τέκνο συνταξιούχου του ταμείου ποσοστό 60% της σύνταξης του θανόντος γονέα του όταν είναι ορφανό και από τους δύο γονείς και το δικαίωμά του να είχε θεμελιωθεί πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 1902/1990, ήτοι να είχε τότε συμβεί ο θάνατος του γονέα.

Η αναιρεσίβλητη δεν δικαιούται το ανωτέρω ποσοστό της σύνταξης, αφού το συνταξιοδοτικό της δικαίωμα θεμελιώθηκε το έτος 1998. Οι σχετικές διατάξεις του ν. 1902/1990 δεν αντίκειται στη ΣΥΝΘΕΟΚ, στο Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα και το πρώτο πρόσθετο πρωτόκολλο της ΕΣΔΑ.

Η διάταξη του άρθρου 28 παρ. 3 περ. δ΄ του Α.Ν. 1846/1951 προβλέπει ότι οι γυναίκες ασφαλισμένες, που είναι μητέρες ανήλικων ή ανίκανων για εργασία τέκνων, δικαιούνται πρόωρη σύνταξη γήρατος στο 50ο έτος της ηλικίας τους, είναι εξαιρετική και τυχόν κρίση περί αντισυνταγματικότητας αυτής οδηγεί σε μη εφαρμογή της στην ανωτέρω κατηγορία και όχι στην επέκταση της εφαρμογής της και σε άλλες κατηγορίες, όπως οι άρρενες ασφαλισμένοι.

Η προβολή τυχόν αντισυνταγματικότητας της διάταξης από άρρενα εργαζόμενο, ο οποίος επιδιώκει επέκταση της εφαρμογής της και στον ίδιο, είναι αλυσιτελής.Αντίθετη μειοψηφία. Το Δικάσαν δικαστήριο ορθά έκρινε ότι ο αναιρεσείων δεν εδικαιούτο μειωμένης συντάξεως γήρατος, διότι δεν είχε και την αποκλειστική γονική μέριμνα των ανηλίκων παιδιών του, αλλά την ασκούσε από κοινού με τη σύζυγό του.

Απορρίπτεται η αναίρεση (επικυρώνει την υπ΄ αριθ. 1887/2005 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών). Η αίτηση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, κατόπιν της υπ΄ αριθμ. 3100/2008 αποφάσεως του Α΄ Τμήματος.

Θάνατος δημοσίου υπαλλήλου και προϋποθέσεις συνταξιοδότησης των άπορων άγαμων αδελφών αυτού, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 6 παρ. 1 του συνταξιοδοτικού κώδικα. Η διάταξη αυτή, κατά το μέρος που δεν αναγνωρίζει δικαίωμα σύνταξης στα άγαμα άρρενα αδέλφια που είναι άπορα και συντηρούνταν κυρίως από το θανόντα, εισάγει αδικαιολόγητη διάκριση των δυο φύλων και αντίκειται στο σύνταγμα. Για την άρση της άνισης αυτής μεταχείρισης των δυο φύλων, πρέπει να επεκταθεί και στους ανωτέρω η ευνοϊκή ρύθμιση που ισχύει για τις άγαμες άπορες αδελφές του θανόντος που έχει θεμελιώσει δικαίωμα σύνταξης από το δημόσιο.

Μετοχικό Ταμείο Αεροπορίας - Ειδικός Λογαριασμός Αλληλοβοηθείας Αεροπορίας. Το άρθρο 15 του Ν.Δ. 398/1974, που θεσπίζει πρόσθετες προϋποθέσεις για τη λήψη εφάπαξ παροχής από το άρρεν ενήλικο τέκνο αποβιώσαντος μετόχου σε περίπτωση που αυτός είχε σύζυγο και άγαμες θυγατέρες, και το άρθρο 3 του Ν.Δ. 354/1976 που δεν προβλέπει τη λήψη εφάπαξ χρηματικής αρωγής από τα άρρενα ενήλικα τέκνα του μετόχου, αλλά μόνο από τις ενήλικες άγαμες θυγατέρες, αντίκεινται στην αρχή της ισότητας των δύο φύλων.

Παθητική νομιμοποίηση του Ταμείου κατά την άσκηση αγωγής από τον άρρεν τέκνο. Το γεγονός ότι το Ταμείο κατέβαλε τις παροχές αυτές στη σύζυγο και τις θυγατέρες του θανόντος δεν το απαλλάσσει από την υποχρέωση καταβολής στον εφεσίβλητο του δικού του μεριδίου, το οποίο μπορεί να αναζητήσει από τους λοιπούς δικαιούχους. 

Απόλυση εγκύου. Προϋποθέτει την ύπαρξη σπουδαίου λόγου, ο οποίος να καθιστά δυσβάσταχτη την περαιτέρω συνέχιση της σύμβασης εργασίας. Ο σπουδαίος λόγος πρέπει να αναφέρεται στο έγγραφο της απόλυσης.

Προκήρυξη διαγωνισμού. Αποτελεί πρόταση για σύναψη σύμβασης εργασίας υπό την αίρεση της επιτυχίας στο διαγωνισμό και της κένωσης μέσα στην προβλεπόμενη προθεσμία θέσης, αντίστοιχης προς τη σειρά επιτυχίας. Αν ο εργοδότης, κατά παράβαση της απαγόρευσης διακρίσεων με κριτήριο το φύλο, προκηρύξει χωριστά την πλήρωση ορισμένου αριθμού θέσεων για κάθε φύλο, η διάκριση αυτή είναι ανίσχυρη, χωρίς η ακυρότητα να επιδρά κατά τα λοιπά στο κύρος του διαγωνισμού και στην περαιτέρω κατάρτιση της εργασιακής σύμβασης. Οι διαγωνισθέντες θεωρούνται τότε ως επιτυχόντες κατά τη σειρά της βαθμολογίας τους, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το φύλο. Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει την επανάληψη της συζήτησης στο ακροατήριο, η οποία έχει κηρυχθεί περατωμένη.

Καθιέρωση διακρίσεων κατά την λύση της συμβάσεως εργασίας με βάση το φύλο. Είναι επιτρεπτές μόνο καθ΄ όσον αναφέρονται στις βιολογικές και ψυχικές ιδιαιτερότητες της γυναίκας, όπως είναι οι υπό της Οδηγίας 76/107 της ΕΟΚ που δικαιολογούν την προστασία της εργαζόμενης γυναίκας κατά την διάρκεια της κυήσεως, του τοκετού και της γαλουχίας. Η απομάκρυνση από την εργασία της γυναίκας υπαλλήλου από τον εργοδότη της λόγω δικαιώματός της για συνταξιοδότηση οφειλομένης στην συμπλήρωση ορίου ηλικίας μικρότερου από εκείνο που ορίζεται για τους άνδρες, βάσει του άρθρου 8 β΄ του ν. 3198/1955, πρέπει να θεωρηθεί ότι δεν ισχύει πλέον ως εργοδοτικό δικαίωμα, μετά την ισχύ του άρθρου 15 του ν. 1414/1984. Οδηγία 79/7/19.12.1978 του Συμβουλίου ΕΟΚ για την προοδευτική εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως των δύο φύλων σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης.

Επαναφορά ευμενούς συνταξιοδοτικού καθεστώτος για τις θυγατέρες θανόντων ασφαλισμένων του ταμείου Νομικών. Προϋποθέσεις. Ποιες περιπτώσεις καταλαμβάνονται. Η σχετική ρύθμιση δεν αντιβαίνει στο Σύνταγμα (άρθρα 4 παρ 2, 116) γιατί στηρίζεται σε αποχρώντες λόγους.

Συνταξιοδότηση τέκνων θανόντος υπαλλήλου ή συνταξιούχου του Δημοσίου. Διαφοροποίηση των αρρένων ενηλίκων τέκνων, ως προς τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, σε σχέση με τις θυγατέρες, για τις οποίες αρκεί μόνο η έλλειψη γάμου και δεν απαιτείται και ανικανότητα για εργασία. Η διάταξη του άρθρου 5 παρ. 1 περ. β΄ του π.δ. 166/2000 δεν αντίκειται στην αρχή της ισότητας των δύο φύλων και δεν μπορεί να επεκταθεί και στους άρρενες η ευνοϊκή ρύθμιση των θυγατέρων.

Συνταξιοδότηση διαζευγμένων θυγατέρων λόγω θανάτου ασφαλισμένου. Μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου του άρθρου 116 παρ.1 του Συντάγματος οι σχετικές αντίθετες διατάξεις παύουν να ισχύουν, αφού δεν συντρέχουν αποχρώντες λόγοι.

 Η υβριστική και ανάρμοστη συμπεριφορά του εργοδότη, που συνιστά σεξουαλική παρενόχληση, προσβάλλει παράνομα και μειώνει ηθικά την προσωπικότητα της εργαζομένης.

Συνταξιούχοι του Δημοσίου. Η διάταξη του άρθρου 58 παρ. 8 του πδ 166/2000, που απαγορεύει την καταβολή διπλής σύνταξης από το Δημόσιο, δεν αντίκειται στο Σύνταγμα και ο σχετικός περιορισμός είναι θεμιτός. Δεν υφίσταται άνιση μεταχείριση των ανασφάλιστων χηρών συνταξιούχων του Δημοσίου σε σχέση με εκείνες που έχουν θεμελιώσει ίδιο συνταξιοδοτικό δικαίωμα και διεκδικούν τη μεταβίβαση σε αυτές της σύνταξης του αποβιώσαντος συζύγου τους. Δεν υφίσταται άνιση μεταχείριση ούτε σε σχέση με τις χήρες συνταξιούχων του Δημοσίου που θεμελιώνουν ίδιο συνταξιοδοτικό δικαίωμα από ασφαλιστικό φορέα διάφορο του Δημοσίου. Ο ανωτέρω περιορισμός εφαρμόζεται αδιακρίτως σε άνδρες και γυναίκες που τελούν σε χηρεία.

Σεξουαλική παρενόχληση. - Αντιβαίνει τα χρηστά ήθη και συνιστά προσβολή της προσωπικότητας. Όταν εκδηλώνεται από ισχυρότερο λόγω θέσης εργασίας πρόσωπο συνιστά και κατάχρηση δικαιώματος. Η ενάγουσα πείστηκε από τον εναγόμενο να εργαστεί στην εταιρεία του. Παρακολουθούσε την προσωπική της ζωή και την πίεζε να συνάψει ερωτικές σχέσεις μαζί του. Αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Δεν όφειλε να λάβει άδεια από την αρχή προσωπικών δεδομένων για να χρησιμοποιήσει ως αποδεικτικό μέσο τις ερωτικές επιστολές του εναγομένου προς εκείνην. Επιδικάστηκε ηθική βλάβη 8.000 ευρώ και προσωπική κράτηση.

Προκήρυξη διαγωνισμού για την πρόσληψη προσωπικού. Συνιστά πρόταση για σύμβαση. Η υποβολή αιτήσεως συμμετοχής συνιστά αποδοχή της πρότασης. Διάκριση με κριτήριο το φύλο είναι αντισυνταγματική. Ακυρη η τυχόν διάκριση. Η ακυρότητα δεν επηρεάζει την υπόλοιπη σύμβαση. Προκήρυξη για την πρόσληψη προσωπικού από την Τράπεζα Μακεδονίας - Θράκης. Πρόσληψη ανδρών με γενικό βαθμό επιτυχίας χαμηλότερο από μη προσληφθείσα γυναίκα. Υπερημερία του εργοδότη. Μετά την πάροδο έτους πλασματική μονιμοποίηση της μη προσληφθείσας.

Αποκλίσεις γίνονται ανεκτές μόνον όταν δικαιολογούνται αποχρώντως, πάντοτε όμως εντός των ορίων. - Επιστροφή εισφορών λόγω μη καταβολής παροχών. Πλεονεκτική θέση χήρας έναντι χήρου, αντισυνταγματική (ν.δ.95/1973 άρθρο 7 παρ. 3, όπως αντικατ. από το άρθρο 4 του ν. 253/1976). Δεν δύναται όμως η αντισυνταγματικότητα αυτή να οδηγήσει στην επέκταση της διατάξεως και στους χήρους, επεμβαίνοντας έτσι στο έργο του νομοθέτη.