Νομολογία Ευρωπαϊκού Δικαίου

Καθιέρωση ίσης αμοιβής ανάμεσα στα δύο φύλα. Επίδομα γάμου. Αντισυνταγματική είναι κάθε διαφοροποίηση μεταξύ των δύο φύλων ως προς την χορήγηση του επιδόματα. Γεωπόνοι ΝΠΔΔ. Αντισυνταγματική η πρόβλεψη με ΣΣΕ χορήγησης στους έγγαμους άρρενες επιδόματος οικογενειακού 10%. Η ρύθμιση επεκτείνεται και στις έγγαμες γυναίκες.

Προϋποθέσεις χορήγησης σύνταξης λόγω γήρατος στην ασφαλισμένη μητέρα με ανήλικα ή ανάπηρα τέκνα. Το προνόμιο αυτό του άρθρου 28 του α.ν. 1846/1951, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 27 παρ. 3 περ. δ΄ του ν. 1902/1990, συνιστά δυσμενή διάκριση με βάση το φύλο των ασφαλισμένων και πρέπει να επεκταθεί η εφαρμογή του και στον πατέρα ασφαλισμένο με ανήλικα ή ανάπηρα τέκνα, έστω και αν δεν έχει την αποκλειστική γονική μέριμνα αυτών.

Με τη διάταξη του άρθρου 44 παρ, 8 του καταστατικού του εκκαλούντος Ταμείου Συντάξεως Προσωπικού Εφημερίδων Αθηνών και Θεσσαλονίκης, θεσπίζονται προϋποθέσεις για την προσαύξηση της σύνταξης της συνταξιούχου αυτού λόγω συζύγου, πρόσθετες και πέραν εκείνων που καθορίζονται για την αντίστοιχη προσαύξηση της σύνταξης του συνταξιούχου του ίδιου Ταμείου, χωρίς, όμως, να υφίσταται αποχρών λόγος που να δικαιολογεί την πλεονεκτική θέση στην οποία τίθεται με τον τρόπο αυτό, ο συνταξιοδοτούμενος από το εφεσίβλητο Ταμείο, έναντι της συνταξιοδοτούμενης γυναίκας συναδέλφου του.

Σύνταξη πολύτεκνης μητέρας. Αν αποβιώσει η δικαιούχος της σύνταξης αυτή καταβάλλεται και στον πολύτεκνο πατέρα, λόγω της προστασίας της οικογένειας κατά το άρθρο 21 του συντάγματος και της εφαρμογής της αρχής της ισότητας. Η διάταξη του άρθρου 63 παρ. 6 του ν. 1892/1990 αντίκειται στην ανωτέρω συνταγματική διάταξη. Αντίθετη μειοψηφία. Κατά των αποφάσεων του προϊσταμένου του κλάδου Οικογενειακών Επιδομάτων του ΟΓΑ ασκείται ενδικοφανής προσφυγή ενώπιον της Επιτροπής του ΟΓΑ, η απόφαση της οποίας προσβάλλεται με αίτηση ακύρωσης. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης.

Αρχή της ίσης μεταχειρίσεως. Εφαρμογή της επί του δικαιώματος αμοιβής των εργαζομένων. Έννοια αμοιβής. Εμπίπτουν στην έννοια αυτή και τα διάφορα επιδόματα. Τρόπος καταβολής του επιδόματος γάμου και τέκνων σε συζύγους ή γονείς. Αντισυνταγματικές οι διατάξεις που θέτουν όρια στην ακέραιη καταβολή του εν λόγω επιδόματος σε κάθε εργαζόμενο σύζυγο ή γονέα. Ανύπαρκτος ο λόγος αναίρεσης που δημιουργείται από πράξεις αυτού που δημιουργεί το λόγο, εκτός αν πρόκειται για κανόνα δημοσίας τάξεως.

Ανίσχυρη και αντισυνταγματική η διάταξη του άρθρου 9 του Ν. 4491/1966 που προβλέπει διαφορετικές προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του χήρου έναντι της χήρας σε περίπτωση θανάτου ασφαλισμένου της ΔΕΗ. Εφαρμογή της ευνοϊκής ρύθμισης και υπέρ εκείνου ο οποίος έχει αποκλεισθεί απ' αυτήν.

Η θέσπιση πρόσθετων όρων για τη συνταξιοδότηση του άγαμου άρρενος ενήλικου τέκνου αποβιώσαντος στρατιωτικού συνταξιούχου, πέραν από εκείνες που απαιτούνται για τη συνταξιοδότηση της άγαμης θυγατέρας αντίκειται στο σύνταγμα και οι διατάξεις του άρθρου 5 παρ. 1 περ. β΄ του κώδικα πολιτικών και στρατιωτικών συντάξεων εισάγει ανεπίτρεπτη ανισότητα για τα άρρενα τέκνα πολιτικού συνταξιούχου.

Μετοχικό Ταμείο Στρατού. Ασφαλιστικές παροχές του ταμείου στις νυμφευόμενες θυγατέρες των μετόχων ή μερισματούχων λόγω προικός. Επιστροφή των καταβληθεισών λόγω προικοδοτήσεως κρατήσεως σε περίπτωση θανάτου της θυγατέρας υπό το καθεστώς του ν. 1105/1980. Απαγόρευση της χορήγησης παροχών λόγω γάμου σε θυγατέρες μόνο, ασφαλισμένων ή συνταξιούχων σύμφωνα με το ν. 1329/1983 και θέσπιση βοηθήματος επαγγελματικής ή οικογενειακής αυτοτέλειας για τα παιδιά που γεννήθηκαν μετά την 17/2/1983, ανεξαρτήτως φύλου.

Οι υφιστάμενες μέχρι το χρόνο αυτό σχέσεις κοινωνικής ασφάλισης διατηρούνται σε ισχύ και διέπονται από τις προϊσχύουσες του ν. 1329/1983 διατάξεις. Επιστροφή κρατήσεων λόγω προικοδοτήσεως σε περίπτωση θανάτου της θυγατέρας υπό το καθεστώς του ν. 1105/1980.

Συνταξιοδότηση από το ΙΚΑ του χήρου συζύγου λόγω θανάτου της συζύγου του, ασφαλισμένης ή συνταξιούχου του ΙΚΑ. Με τον αν 1846/1951 θεσπίζονται πρόσθετες προϋποθέσεις πέραν εκείνων οι οποίες θεσπίζονται για τη συνταξιοδότηση της χήρας συζύγου θανόντος ασφαλισμένου ή συνταξιούχου. Συγκεκριμένα απαιτείται ο χήρος να είναι ανάπηρος και άπορος και να εβάρυνε τη συντήρησή του κυρίως η θανούσα σύζυγός του. Κατά το άρθρο 4 του Συντάγματος απαγορεύεται η δημιουργία άνισων καταστάσεων και η διαφοροποίηση του περιεχομένου των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των πολιτών. Αποκλίσεις επιτρέπονται εφόσον τίθενται ευθέως ή προβλέπονται από ειδική διάταξη και δικαιολογούνται από αποχρώντες λόγους αναφορικά με την ανάγκη προστασίας της γυναίκας. Κατά το χρόνο θανάτου της συζύγου του αναιρεσιβλήτου (1969) δεν ίσχυε το Σύνταγμα του 1975 και δεν είναι επιτρεπτή η εφαρμογή του άρθρου ή αυτού στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Ταμείο Συντάξεων και Προνοίας Προσωπικού ΑΤΕ. Σε περίπτωση θανάτου ασφαλισμένου ή συνταξιούχου του Ταμείου δικαιούνται σύνταξη ο χήρος ή η χήρα. Η απονομή σύνταξης μόνο στη χήρα αντίκειται στα άρθρα 4 παρ. 2 και 116 του Συντάγματος. Στην ένδικη υπόθεση δεν έχουν εφαρμογή τα άρθρα 10 παρ. 6 του Ν. 1902/1990 και 27 του Ν. 2084/1992.

ΙΚΑ. Το ποσό της συντάξεως λόγω αναπηρίας ή γήρατος που λαμβάνει ο ένας από τους συζύγους προσαυξάνεται, ανεξάρτητα από το φύλο του άλλου συζύγου, εφόσον αυτός δεν εργάζεται ή δεν είναι συνταξιούχος ασφαλιστικού οργανισμού, του Δημοσίου ή νπδδ. Η προσαύξηση αυτή αποτελεί πρόσθετη ασφαλιστική παροχή και καταβάλλεται προς ενίσχυση του εισοδήματος των συνταξιούχων. Η μη χορήγηση της προσαύξησης αυτής στους έγγαμους συνταξιούχους του Ι.Κ.Α. των οποίων οι σύζυγοι δεν συγκεντρώνουν τις πιο πάνω προϋποθέσεις δεν αντίκειται στη συνταγματική αρχή της ισότητας. Η επίμαχη διάταξη του άρθρου 29 παρ. 3 του α.ν. 1846/1951 δεν αντίκειται στο άρθρο 21 παρ. 1 του Συντάγματος.

ΙΚΑ. Προσαύξηση της σύνταξης αν ο σύζυγος του συνταξιούχου δεν εργάζεται ή δεν είναι συνταξιούχος. Η μη χορήγηση της προσαύξησης και στους λοιπούς συνταξιούχους δεν αντίκειται στην αρχή της ισότητας και στο άρθρο 21 παρ. 1 του Συντάγματος, καθώς και στην αρχή της ανταποδοτικότητας.ΙΚΑ. Προσαύξηση της σύνταξης αν ο σύζυγος του συνταξιούχου δεν εργάζεται ή δεν είναι συνταξιούχος. Η μη χορήγηση της προσαύξησης και στους λοιπούς συνταξιούχους δεν αντίκειται στην αρχή της ισότητας και στο άρθρο 21 παρ. 1 του Συντάγματος, καθώς και στην αρχή της ανταποδοτικότητας.

Καταγγελία της συμβάσεως εργασίας της υπαλλήλου που αντέδρασε σε σεξουαλική παρενόχληση του προϊσταμένου της. Ακυρότητα της καταγγελίας λόγω καταχρηστικότητας. Παρέμβαση του ΕΚΑ και της ΓΣΕΕ υπέρ της εργαζομένης. Επιδίκαση αποδοχών υπερημερίας. Δεκτό το αναγνωριστικό αίτημα για οφειλή χρηματικής ικανοποίησης νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής.

Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος. Δικαίωμά της, παρεχόμενο σε αυτήν από τον με ισχύ νόμου Οργανισμού της, να μεταβάλει μονομερώς, δια του αρμοδίου προς τούτο οργάνου της, και δη του διευθυντού του εκάστοτε καταστήματός της, τους όρους της συμβάσεως εργασίας των εις το κατάστημά της απασχολουμένων υπαλλήλων της, είτε ευνοϊκώς γι' αυτούς, και δη δια της τοποθετήσεώς τους σε θέση προϊσταμένου υπαλλήλου μη κατέχοντος προηγουμένως τέτοια θέση, είτε και δυσμενώς δια της αφαιρέσεως τέτοιας θέσεως και της κατανομής του υπαλλήλου σε άλλη θέση του καταστήματος. Η ανωτέρω όμως ρύθμιση του Οργανισμού της ΑΤΕ, καθ' όσον εμπεριέχει και δικαίωμά της να μεταβάλει μονομερώς τους όρους της εργασιακής συμβάσεως υπαλλήλου της για μόνο τον λόγο της εγκυμοσύνης και μητρότητας αυτής, είναι ανίσχυρη, ως αντίθετη προς τις υπερνομοθετικού περιεχομένου διατάξεις του Συντάγματος και των διεθνών κανόνων οι οποίες απαγορεύουν τις διακρίσεις με βάση το φύλο και προστατεύουν την μητρότητα

Συνταξιοδότηση διαζευγμένης θυγατέρας θανόντος ασφαλισμένου ή συνταξιούχου του ΝΑΤ

ΝΑΤ. Συνταξιοδότηση διαζευγμένης θυγατέρας θανόντος ναυτικού. Προϋποθέσεις για την συνταξιοδότηση. Ισότητα των φύλων. Εάν ο θάνατος του ναυτικού επήλθε πριν την 31/12/1982, η ρύθμιση για συνταξιοδότηση διαζευγμένης θυγατέρας δεν προσκρούει στην αρχή της ισότητας. 

Κρίση της ΟλΕλΣυν ότι η ευνοϊκές διατάξεις μόνο υπέρ των άγαμων θυγατέρων κι όχι και υπέρ των άγαμων γιών δεν είναι αντισυνταγματικές κι επομένως δεν γίνεται να επεκταθούν και σε ποιοι δεν δικαιούνται σύνταξη από εργασία. Ερμηνεία του ΣτΕ ως προς τη συνταγματικότητα της διάταξης του άρ. 62 του Ν. 2676/1999, ως προς τον χρόνο έναρξης καταβολής σύνταξης στον επιζώντα (χήρο) σύζυγο. Ερμηνεία του ΕλΣυν ως προς τη συνταγματικότητα του άρ. 5 παρ. 1β του π.δ. 166/2000. Μη ταυτόσημο νομικό ζήτημα, απαράδεκτη η παρούσα αίτηση.

Η διάταξη του άρθρου 9 παρ. 1 του ν. 4491/1966 "περί ασφαλίσεως του προσωπικού της ΔΕΗ", η οποία προβλέπει διαφορετική μεταχείριση του χήρου ασφαλισμένης ή συνταξιούχου της ΔΕΗ σε σχέση με την χήρα ασφαλισμένου ή συνταξιούχου της ιδίας, και τούτο με την θέσπιση για τον χήρο πρόσθετων προϋποθέσεων συνταξιοδότησης, εισάγει εις βάρος του τελευταίου αδικαιολόγητη διαφοροποίηση που έρχεται σε αντίθεση με τα σύγχρονα κοινωνικοοικονομικά δεδομένα και αντιλήψεις και είναι συνεπώς ανίσχυρη, ως αντίθετη προς τα άρθρα 4 παρ. 2 και 116 του Συντάγματος, οπότε, προς αποκατάσταση της επιβαλλόμενης εν προκειμένω ίσης μεταχείρισης των δύο φύλων, εφαρμοστέο είναι και για τον χήρο ασφαλισμένης ή συνταξιούχου της ΔΕΗ το συνταξιοδοτικό καθεστώς που ισχύει για την χήρα ασφαλισμένου ή συνταξιούχου της ισίας ως άνω επιχειρήσεως (ΔΕΗ). Με το άρθρο 62 του ν. 2676/1999 ρυθμίστηκε πλέον, από 5.1.1999, κατά τρόπο ενιαίο και ανεξαρτήτως φύλου, το δικαίωμα συνταξιοδοτήσεως του επιζώντος συζύγου σε περίπτωση θανάτου συνταξιούχου ή ασφαλισμένου. Η εν λόγω διάταξη όμως και η δι' αυτής εισαχθείσα νέα ρύθμιση καταλαμβάνει τις υποθέσεις με το ανωτέρω αντικείμενο που κατά την έναρξη της ισχύος της, ήτοι κατά την 5.1.1999, ήσαν ήδη εκκρεμείς ενώπιον των Διοικ. Δικαστηρίων.

ΙΚΑ. Το ποσό της σύνταξης λόγω αναπηρίας ή γήρατος που λαμβάνει ο ένας από τους συζύγους προσαυξάνεται, ανεξάρτητα από το φύλο του άλλου συζύγου, εφόσον ο σύζυγος του συνταξιούχου δεν εργάζεται ή δεν είναι συνταξιούχος ασφαλιστικού οργανισμού ή του Δημοσίου ή νπδδ. Η προσαύξηση αυτή αποτελεί πρόσθετη ασφαλιστική παροχή. Η μη χορήγησή της στους έγγαμους συνταξιούχους του Ι.Κ.Α., των οποίων οι σύζυγοι δεν συγκεντρώνουν τις πιο πάνω προϋποθέσεις, δεν αντίκεινται στη συνταγματική αρχή της ισότητας. Η επίμαχη διάταξη του άρθρου 29 παρ. 3 του α.ν.1846/1951, δεν αντίκειται και στη διάταξη του άρθρου 21 παρ. 1 του Συντάγματος.

ΙΚΑ. Ευνοϊκές προϋποθέσεις συνταξιοδότησης της μητέρας ασφαλισμένης που έχει ανήλικα τέκνα. Η θέσπιση τέτοιου προνομίου μόνο υπέρ των γυναικών, συνιστά δυσμενή διάκριση με βάση το φύλο και η σχετική διάταξη του ν. 1902/1990 αντίκειται στο άρθρο 4 του Συντάγματος. Η ρύθμιση αυτή πρέπει να επεκταθεί και στον πατέρα ασφαλισμένο, ανεξάρτητα αν έχει και την αποκλειστική γονική μέριμνα των ανηλίκων τέκνων του.