Νομολογία Ευρωπαϊκού Δικαίου

Προστασία της εργαζόμενης εγκύου γυναίκας, ασχέτως αν ο εργοδότης γνώριζε ή όχι την κατάστασή της. Καταγγελία της σύμβασης εργασίας για σπουδαίος. Τι θεωρείται ως σπουδαίος λόγος. Ο εργοδότης, στα πλαίσια του διευθυντικού δικαιώματος, δεν μπορεί να μεταβάλει μονομερώς τους όρους της εργασιακής σχέσης, με βλάβη του εργαζόμενου, εκτός αν αυτό προβλέπεται από το νόμο ή τη σύμβαση και δεν υπάρχει καταχρηστική άσκηση δικαιώματος. Κρίση ότι στην ένδικη υπόθεση τα κίνητρα που ώθησαν την εναγόμενη στην καταγγελία της σύμβασης εργασίας της ενάγουσας ήταν η αιφνιδιαστική εγκυμοσύνη της σε συνδυασμό με τον υψηλό μισθό της, της μη συμπλήρωσης διμήνου από της προσλήψεώς της και την αλλαγή του διευθύνοντος συμβούλου. Άκυρη ως καταχρηστική η καταγγελία αυτή και επιδίκαση στην ενάγουσα μισθών υπερημερίας και χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης.

Αίτηση χήρου στο Ταμείο Αρωγής Δημοσίων Υπαλλήλων για την χορήγηση σε αυτόν επικουρικής συντάξεως λόγω θανάτου της συζύγου του βοηθηματούχου του Ταμείου. Απόρριψη του αιτήματος με την δικαιολογία της μη προβλέψεως από τις διατάξεις του άρθρου 8 παρ. 1 και 2 του ν.δ. 95/1973 της άνω παροχής συντάξεως στον επιζώντα σύζυγο. Αντισυνταγματικότητα των άνω διατάξεων λόγω της ανίσου καταστάσεως μεταξύ των πολιτών βάσει της διαφοράς του φύλου καθόσον τίθενται γενικώς και απολύτως άνευ κριτηρίου η χήρα σε πλεονεκτική θέση έναντι του χήρου. Μη δυνατή η επέκταση εφαρμογής των άνω διατάξεων και στους χήρους λόγω της άνω αντισυνταγματικότητας γιατί τούτο θα συνιστούσε ανεπίτρεπτη επέμβαση του δικαστού στα έργα της νομοθετικής εξουσίας.

Συνταξιοδότηση διαζευγμένων θυγατέρων ασφαλισμένων και συνταξιούχων του ΤΣΑΥ. Το άρθρο 6 παρ. 4 του Ν. 982/82 δεν καταργήθηκε δικά του Ν. 997/1979. Η θέσπιση της διατάξεως του άρθρου αυτού κατά τη μεταβατική περίοδο του άρθρου 116 του Συντάγματος είναι θεμιτή, και δεν αντίκειται στην αρχή της ισότητας των φύλων. Αντίθετα η γνώμη μέλους. Η ως άνω διάταξη εφαρμόζεται και όταν η σύνταξη που είχε απονεμηθεί στην κατά το χρόνο του θανάτου του κυρίως ασφαλισμένου ή συνταξιούχου άγαμη θυγατέρα διεκόπη, λόγω της συνάψεως υπ'αυτής γάμου, ο οποίος ακολούθως ελύθη διά διαζυγίου, εντός της μεταβατικής περιόδου του άρθρου 116 του Συντάγματος.

Κώδικας Πολιτικών και Στρατιωτικών συντάξεων και συνταξιοδότηση των δημοσίων υπαλλήλων. Το οικείο συνταξιοδοτικό σύστημα εμπίπτει στην οδηγία 79/7/ΕΟΚ και όχι στο άρθρο 141 ΕΚ. Έννοια του όρου "αμοιβή" κατά την τελευταία διάταξη της συνθήκης ΕΚ. Δεν αποτελούν αμοιβή τα συστήματα ή οι παροχές κοινωνικής ασφάλισης που ρυθμίζονται απευθείας από το νόμο. Οι διατάξεις του συνταξιοδοτικού κώδικα (ΠΔ 166/2000) που θεσπίζουν μικρότερα όρια για τη συνταξιοδότηση των γυναικών δεν υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 141 ΕΚ και δεν αντίκεινται στη διάταξη αυτή ή στην οδηγία 79/7/ΕΟΚ, αλλά στο άρθρο 4 παρ. 2 του συντάγματος. Για την αποκατάσταση της αντισυνταγματικότητας επεκτείνεται και στους άνδρες ασφαλισμένους του δημοσίου η μικρότερη ηλικία συνταξιοδότησης που εφαρμόζεται για τις γυναίκες

Προσαύξηση της σύνταξης λόγω οικογενειακών βαρών. Δεν αποτελεί μέρος του μισθού και κατ' επέκταση της σύνταξης και δεν εμπίπτει στην έννοια της αμοιβής. Αντίθετα αποτελεί οικονομική ενίσχυση των συνταξιούχων όταν ο σύζυγός τους δεν εργάζεται ή δεν συνταξιοδοτείται. Αβάσιμος ο ισχυρισμός ότι πρέπει η προσαύξηση να καταβάλλεται σε όλους τους συνταξιούχους χωρίς καμία διάκριση. Παραβίαση της αρχής της ισότητας των φύλων και της ΟΔΕΟΚ 79/7 από το άρ. 59 παρ. 3 του καταστατικού ταμείου ασφάλισης προσωπικού Εθνικής Ασφαλιστικής, γιατί ενώ προβλέπει για τους άνδρες προσαύξηση στη σύνταξή τους κατά 10% λόγω οικογενειακών βαρών, και δη επειδή οι γυναίκες τους δεν εργάζονται ή δεν συνταξιοδοτούνται, δεν αναγνωρίζει την προσαύξηση στις γυναίκες συνταξιούχους με τις ίδιες προϋποθέσεις, αλλά θέτει άλλες, και δη ότι ο σύζυγός τους είναι ανάπηρος ή άπορος.

Τα μικρότερα όρια συνταξιοδότησης των γυναικών σε σχέση με τους άνδρες αντίκεινται στο άρθρο 4 παρ. 2 Συντ.

Συνταξιοδότηση τέκνων ασφαλισμένων ή συνταξιούχων λόγω θανάτου. Αποτελεί παρέκκλιση στηριζόμενη στο κριτήριο του φύλου, η συνταξιοδότηση διαζευγμένων θυγατέρων ασφαλισμένων ή συνταξιούχων οι οποίοι απεβίωσαν μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου (31.12.82).

Προστασία της εγκύου εργαζομένης, έστω και αν απασχολείται με άκυρη σύμβαση εργασίας. Άκυρη η απόλυση της εργαζομένης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και ένα έτος μετά τον τοκετό. Η ακύρως απολυθείσα μπορεί να ζητήσει αναγνώριση της ακυρότητας της καταγγελίας και καταβολή αποδοχών υπερημερίας. Σε περίπτωση όμως πλημμελούς ή μη προσήκουσας εκτέλεσης των καθηκόντων της εγκύου ή μη συμμόρφωσης στις οδηγίες του εργοδότη μπορεί να θεμελιωθεί σπουδαίος λόγος που επιτρέπει την καταγγελία.

Υποχρέωση πρόνοιας του εργοδότη. Υποχρέωση σεβασμού της προσωπικότητας του μισθωτού, από τις προσβολές συναδέλφων, όπως είναι οι ερωτικές παρενοχλήσεις γυναικών από συναδέλφους τους. Προστασία του εργαζομένου σε περίπτωση παράβασης της υποχρέωσης πρόνοιας.

Το άρθρο 28 παρ. 5 του ΑΝ 1846/1951, που προβλέπει για τη χορήγηση μειωμένης σύνταξης γήρατος σε ασφαλισμένη μητέρα με ανήλικα παιδιά ή με παιδιά ανίκανα προς εργασία, αντίκειται στη συνταγματική αρχή της ισότητας των δύο φύλων και στο κοινοτικό δίκαιο. Εφαρμογή της ρύθμισης αυτής και στον πατέρα ανηλίκων τέκνων

Ιατροί ΕΣΥ και πειθαρχικά παραπτώματα αυτών. Ο προσφεύγων προέβη σε σεξουαλική παρενόχληση τεσσάρων γυναικών, συγγενών ασθενών του, διαπράττοντας το πειθαρχικό παράπτωμα της χαρακτηριστικώς αναξιοπρεπούς και ανάξιας για υπάλληλο διαγωγής εντός της υπηρεσίας και του επιβλήθηκε η πειθαρχική ποινή της οριστικής παύσης. Ο προσφεύγων, παρά τη λύση της υπαλληλικής σχέσης του, διατηρεί ηθικό έννομο συμφέρον προς εξαφάνιση ή μεταρρύθμιση της προσβαλλομένης πράξης.

Το αίτημα να εξαιρεθεί ο διενεργήσαν την ΕΔΕ υποβλήθηκε εκπρόθεσμα, αφού είχε ήδη διενεργηθεί η ΕΔΕ και είχε εκδοθεί το πόρισμα, ενώ δεν αποδείχθηκε ιδιαίτερη εχθρότητα προς το πρόσωπό του. Το όργανο που διενεργεί την ΕΔΕ είναι μονομελές και εφόσον το σχετικό πόρισμα υπογράφεται από τον διενεργήσαντα αυτή, είναι νομικά αδιάφορο εάν αυτό συνυπογράφεται ή όχι από άλλα πρόσωπα. Το αίτημα του προσφεύγοντα να εξετασθεί κατ΄ αντιπαράσταση με τις καταγγέλλουσες, δεν προβλέπεται από καμία διάταξη ή αρχή και δεν προκύπτει υποχρέωση ικανοποίησης τέτοιου αιτήματος ή αιτιολογημένης απάντησης σε αυτό. Οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων της Διοίκησης και των ν.π.δ.δ. λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών και όχι ομόφωνα.

Ο διωκόμενος δικαιούται να ζητήσει εγγράφως την εξέταση μέχρι πέντε μαρτύρων. Η σχετική πρόταση πρέπει να γίνει μέχρι το τέλος της ΕΔΕ ή, το αργότερο, μέχρι το χρόνο της απολογίας του. Από καμία διάταξη ή αρχή η Διοίκηση δεν είχε υποχρέωση να ικανοποιήσει το αίτημα διενέργειας αυτοψίας, ενώ το αίτημα εξέτασης μαρτύρων υποβλήθηκε εκπρόθεσμα. Στην προσβαλλόμενη απόφαση αναφέρεται ρητά η γνώμη της μειοψηφίας. Η παραγραφή των πειθαρχικών αδικημάτων που επισύρουν την ποινή της οριστικής παύσης, είναι πενταετής. Εναρξη της παραγραφής και διακοπή αυτής. Εφαρμογή των σχετικών διατάξεων του Υ.Κ. και ως προς τα πειθαρχικά παραπτώματα των ιατρών του ΕΣΥ. Εξουσίες του ΣτΕ κατά την εκδίκαση της υπαλληλικής προσφυγής. Απορριπτέοι ως αλυσιτελείς οι λόγοι με τους οποίους προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν είναι ειδικώς αιτιολογημένη και ότι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει το πόρισμα της ΕΔΕ είναι εσφαλμένο κατ΄ ουσίαν. Ορθά επιβλήθηκε στον προσφεύγοντα η πειθαρχική ποινή της οριστικής παύσης.

ΙΚΑ. Συνταξιοδότηση προνομιακή της ασφαλισμένης μητέρας με ανήλικα τέκνα ή ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία. Το προνόμιο αυτό, όπως διατυπώθηκε στο άρθρο 28 του α.ν. 1846/1951 και στο άρθρο 27 παρ. 3 περ. δ' του ν. 1902/1990, συνιστά δυσμενή διάκριση σε σχέση με το φύλο και αντίκειται στα άρθρα 4 παρ. 2 και 116 του συντάγματος. Για να αρθεί η διάκριση αυτή πρέπει να εφαρμοστούν και για τον ασφαλισμένο πατέρα ανήλικων παιδιών, ανεξαρτήτως αν ο πατέρας έχει και την αποκλειστική γονική μέριμνα των τέκνων.

Η διάταξη της παρ.8 του άρθρου 44 του καταστατικού του Ταμείου Συντάξεων Προσωπικού Εφημερίδων Αθηνών και Θεσσαλονίκης,, κατά το μέρος, που εισάγει αδικαιολόγητη διάκριση μεταξύ φύλων, αντίκειται στην συνταγματική αρχή της ισότητας και είναι ανίσχυρη.

Εφαρμοστέα και για τη συνταξιούχο του εναγομένου, η ισχύουσα για τον άντρα συνταξιούχο ρύθμιση, κατά την οποία για τη χορήγηση της προσαύξησης της σύνταξης αρκεί μόνο η ύπαρξη συζύγου, χωρίς να απαιτείται και να μην εργάζεται ή να μη συνταξιοδοτείται αυτός.

Διατάξεις που περιέχουν ρυθμίσεις ευμενής ή δυσμενείς για το ένα φύλο είναι αντισυνταγματικές εκτός αν υφίστανται αποχρώντες λόγοι βιολογικής ή κοινωνικής φύσεως. Η παροχή δικαιώματος λήψεως συντάξεως στις διαζευγμένες θυγατέρες λόγω θανάτου του πατρός των είναι αντισυνταγματική. Αδικαιολόγητη υπέρ του φύλου, παρέκκλιση από την αρχή ότι τα τέκνα των θανόντων ασφαλισμένων πρέπει να είναι άγαμα για να τύχουν συντάξεως.

 Ασφάλιση συζύγων ανδρών ως προστατευόμενο μέλος της συζύγου

Ισότητα εργαζομένων για εργασία ίσης αξίας. Αντισυνταγματική η χρήση από το νόμο, τη σ.σ.ε. κλπ. της διαφοράς φύλλου ως στοιχείου προσδιοριστικού του ύψους ή της χρονικής διάρκειας των οικογενειακών επιδομάτων. Διάταξη προβλέπουσα διαφορετική χρονική διάρκεια του επιδόματος τέκνου ανάλογα με το φύλλο του τέκνου, είναι αντισυνταγματική. Αποκλίσεις από την αρχή της ισότητας, μη δικαιολογημένες από αποχρώντες λόγους θεωρούνται αυτοδικαίως κατηργημένες μετά τριετία από την έναρξη ισχύος του Συντάγματος ή το αργότερο από 1/1/83 (άρθρο 116 παρ. 3 του Συντάγματος). Επέκταση της ευμενούς διατάξεως υπέρ των υπαλλήλων με άρρενα τέκνα.

Η διαφορετική νομοθετική μεταχείριση του χήρου ασφαλισμένου ασφαλισμένης ή συνταξιούχου του ΙΚΑ, που είναι εις βάρος του έναντι της αντίστοιχης μεταχείρισης της χήρας ασφαλισμένου ή συνταξιούχου του εν λόγω ιδρύματος, αντίκειται στην συνταγματική αρχή της ισότητας και ως εκ τούτου είναι ανίσχυρη.

Ταμείο προνοίας δικηγόρων Αθηνών. Το άρθρο 15 του κανονισμού περίθαλψης του ταμείου, με το οποίο ορίζεται ότι επίδομα βρεφονηπιακού σταθμού δικαιούνται μόνον οι γυναίκες δικηγόροι και οι ασκούμενες-άμεσα ασφαλισμένες του ταμείου και όχι και οι άντρες συνάδελφοι τους, εισάγει δυσμενή διάκριση εις βάρος των τελευταίων και αντίκειται στο σύνταγμα, τη συνθήκη ΕΚ και την οδηγία 79/7/ΕΟΚ, που κατοχυρώνουν την ίση μεταχείριση των δυο φύλων. Ο ενάγων από την προσβαλλόμενη απόφαση που απέρριψε σχετικό αίτημά του υπέστη υλική ζημία ίση με το ποσό που καταβάλει το ταμείο για το ανωτέρω επίδομα καθώς και ηθική βλάβη λόγω της μη καταβολής του ποσού αυτού.

Είναι δικαίωμα του εργοδότη, του οποίου η άσκηση ελέγχεται με τους όρους της ΑΚ 281, για να διαπιστωθεί εάν είναι, ή όχι καταχρηστική. Καταχρηστική θεωρείται η καταγγελία, όταν έγινε επειδή ο εργαζόμενος απέκρουσε τις ερωτικές προτάσεις και την σεξουαλική παρενόχληση του εργοδότη. Η σεξουαλική παρενόχληση αποτελεί προβολή της προσωπικότητας του εργαζομένου και καθιστά την εξ αιτίας προκαλουμένη καταγγελία της σχέσεως εργασίας καταχρηστική. Για την εγκυρότητα της καταγγελίας δεν απαιτείται εκ μέρους του εργοδότη ούτε η αιτιολόγησή της, ούτε η προηγουμένη ακρόαση του εργαζομένου.

Διατάξεις που θέσπιζαν διακρίσεις ήταν ανεκτές έως τις 31 Δεκεμβρίου 1982 και εφόσον είχαν θεσπιστεί πριν από το Σύνταγμα του έτους 1975. Επιτρέπεται όμως η θέσπιση με νόμο ρυθμίσεων ευμενών ή δυσμενών αναλόγως του φύλου ή η διατήρηση προϋφιστάμενων τέτοιων ρυθμίσεων, εφόσον υφίστανται σοβαροί λόγοι.

Η διάταξη του άρθρου 41 του π.δ. 422/1981, κατά το μέρος που ορίζει ότι μόνον οι χήρες με ανήλικα τέκνα δικαιούνται το μέρισμα του Μ.Τ.Π.Υ. με τις ευμενέστερες γι' αυτές προϋποθέσεις, ήταν ανεκτή έως τις 31.12.1982, ενώ δεν υφίσταντο σοβαροί λόγοι για να διατηρηθεί η ρύθμιση αυτή και μεταγενέστερα.