ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Β Πολ. Τμήμα
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Γεώργιο Βελλή, Αντιπρόεδρο, Ευάγγελο Κρουσταλάκη, Ευάγγελο Περλίγκα, Ιωάννη Τέτοκα και Εμμανουήλ Δαμάσκο, Αρεοπαγίτες. ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 7 Απριλίου 1998, με την παρουσία και της Γραμματέως Ασπασίας Ζαρουχλιώτου, για να δικάσει μεταξύ: Της αναιρεσείουσας:............................... η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Δημήτριο Κουλιούφα. Της αναιρεσίβλητης: ........................ Εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Γεώργιο Τσάμπρα.
Η ένδικη διαφορά έχει εισαχθεί με την από 4 Απριλίου 1990 αγωγή της ήδη αναιρεσείουσας που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 49/1991 του ίδιου Δικαστηρίου και 1548/1992 του Εφετείου Θεσσαλονίκης. Την αναίρεση της τελευταίας αποφάσεως ζητεί η αναιρεσείουσα με την από 17 Δεκεμβρίου 1992 αίτησή της. Κατά τη συζήτηση της αιτήσεως αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω, ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Εμμανουήλ Δαμάσκος ανέγνωσε την από 29-12-1997 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την παραδοχή της κρινόμενης αιτήσεως, ο πληρεξούσιος της αναιρεσείουσας ζήτησε την παραδοχή της αιτήσεως και ο πληρεξούσιος της αναιρεσίβλητης την απόρριψή της και καθένας την καταδίκη του αντιδίκου στη δικαστική δαπάνη.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Επειδή, σύμφωνα με τα άρθρα 185, 189, 192, 201, 361 και 648 επ. του ΑΚ, η προκήρυξη διαγωνισμού για πρόσληψη σε θέσεις εργασίας, που θα κενωθούν σε ορισμένη προθεσμία, αποτελεί πρόταση για σύναψη συμβάσεως εργασίας υπό την αίρεση της επιτυχίας στο διαγωνισμό και της κενώσεως μέσα στην προβλεπόμενη προθεσμία θέσεως, αντίστοιχης προς τη σειρά επιτυχίας. Σε περίπτωση επιτυχίας σε σειρά, που ευρίσκεται μέσα στον αριθμό των θέσεων που προκηρύχθηκαν, εφόσον κενωθεί μέσα στην ταχθείσα προθεσμία η αντίστοιχη προς τη σειρά αυτή θέση, η σύμβαση είναι καταρτισμένη. Εξ άλλου, από το συνδυασμό των άρθρων 4 παρ. 2 και 22 του Συντάγματος, των διατάξεων της Διεθνούς Συμβάσεως 100, που κυρώθηκε με το Ν. 46/1975, και των άρθρων 2 και 3 του Ν. 1414/1984, με τον οποίο η Ελληνική νομοθεσία προσαρμόσθηκε στις Οδηγίες 75/117 και 76/207 του Συμβουλίου της ΕΟΚ, προκύπτει ότι απαγορεύεται στις εργασιακές σχέσεις κάθε διάκριση με κριτήριο το φύλο. Ειδικότερα το άρθρο 3 του Ν. 1414/1984 ορίζει ότι η πρόσβαση σε όλους τους κλάδους και βαθμίδες κάθε απασχολήσεως γίνεται αδιακρίτως φύλου, στις δε προκηρύξεις, που αφορούν επιλογή προσώπων για την κάλυψη κενών θέσεων εργασίας, απαγορεύεται να γίνεται αναφορά στο φύλο ή να χρησιμοποιούνται κριτήρια και στοιχεία, που, έστω και έμμεσα, καταλήγουν σε διάκριση των φύλων, εκτός αν πρόκειται για εργασία συμφυή προς τα γνωρίσματα του ενός φύλου (άρθρο 10 παρ. 1β` και 3 του Ν. 1414/1984). Αν ο εργοδότης, κατά παράβαση αυτής της απαγορεύσεως, προκηρύξει χωριστά την πλήρωση ορισμένου αριθμού θέσεων για κάθε φύλο, η διάκριση αυτή -ως αντικείμενη στις ανωτέρω απαγορευτικές διατάξεις- είναι ανίσχυρη (άρθρα 174, 180 ΑΚ), χωρίς η ακυρότητα αυτή να επιδρά κατά τα λοιπά στο κύρος του διαγωνισμού και στην περαιτέρω κατάρτιση της εργασιακής συμβάσεως με βάση τους λοιπούς όρους της προκηρύξεως (άρθρο 181 ΑΚ). Οι διαγωνισθέντες θεωρούνται ως επιτυχόντες κατά τη σειρά της βαθμολογίας τους, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το φύλο. Αν δε οι θέσεις πρόκειται να πληρωθούν σταδιακά με βάση τη σειρά επιτυχίας, η κατάρτιση χωριστών πινάκων επιτυχόντων κατά φύλο δεν ισχύει και η αίρεση, από την οποία εξαρτάται η πρόσληψη, πληρούται, όταν κενωθεί η προς την ενιαία σειρά επιτυχίας αντίστοιχη θέση, χωρίς να γίνεται διάκριση μεταξύ των επιτυχόντων με βάση το φύλο. Το έγγραφο δε που προβλέπεται από την παρ. 8 του άρθρου 4 της από 18-5-1982 Σ.Σ.Ε. - Οργανισμού Καταστάσεως Προσωπικού της Τράπεζας .................... (που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Β` 344/4-6- 1982 μετά την 16247/2-6-1982 Α.Υ. Εργασίας και έχει κανονιστική ισχύ), έχει επιβεβαιωτικό απλώς χαρακτήρα της κατά τα άνω καταρτισμένης ήδη ατομικής συμβάσεως εργασίας. Στην προκείμενη περίπτωση, η αναιρεσιβαλλόμενη υπ` αριθ. 1548/1992 οριστική απόφαση του Εφετείου Θεσσαλονίκης δέχθηκε, όπως από αυτήν προκύπτει, τα εξής: Την 2-11-1984 η εναγομένη και ήδη αναιρεσίβλητη "....................." προκήρυξε διαγωνισμό για την 16-12-1984 για πρόσληψη υπαλλήλων, αποφοίτων μέσης εκπαιδεύσεως. Με την προκήρυξη του διαγωνισμού αυτού καθορίσθηκε ότι οι προσλήψεις θα γίνονταν με βάση τη σειρά επιτυχίας στους σχετικούς πίνακες, οι οποίοι θα συντάσσονταν χωριστά για τους άνδρες και χωριστά για τις γυναίκες, με σύμβαση διάρκειας ενός έτους και με αποδοχές δόκιμου τραπεζικού υπαλλήλου (υπολογιστή Β`), στον οποίο βαθμό αυτοί που θα προσλαμβάνονταν, θα παρέμεναν επί δύο έτη. Με τη συμμετοχή των υποψηφίων στον ανωτέρω διαγωνισμό και την αποδοχή εκ μέρους των της προτάσεως της εναγομένης, που περιλαμβανόταν στην προκήρυξη, καταρτίσθηκε απλώς προσύμφωνο για σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, το οποίο τελούσε υπό την αναβλητική αίρεση της επιτυχίας στο διαγωνισμό, της προσλήψεως ή της αποποιήσεως προσλήψεως από τους υποψηφίους, που είχαν σειρά πριν την ενάγουσα, και ήδη αναιρεσείουσα, καθώς και από την αναβλητική αίρεση της υπάρξεως κενής θέσεως άνδρα ή γυναίκας, μετά την πλήρωση της οποίας θα καταρτιζόταν εγγράφως ιδιαίτερη, αυτοτελής σύμβαση εργασίας. Η ενάγουσα, έχοντας τα προς τούτο τυπικά και ουσιαστικά προσόντα, δήλωσε συμμετοχή και έλαβε μέρος στο διαγωνισμό αυτόν, κρίθηκε δε από την αρμόδια επιτροπή επιτυχούσα με γενικό μέσο βαθμό 55,50 και κατατάχθηκε στον πίνακα επιτυχίας των γυναικών με σειρά 66. Στον αντίστοιχο πίνακα επιτυχίας, που συντάχθηκε για τους άνδρες, ο μεν ............... με βαθμό επιτυχίας 56 κατετάγη 20ος, ο δε ................. με βαθμό 55 κατετάγη 21ος. Από τους πίνακες τούτους η εναγομένη, ανάλογα με τις ανάγκες της σε άνδρες και γυναίκες και κατά τη σειρά της επιτυχίας τους, άρχισε να προσλαμβάνει προσωπικό για την κάλυψη των κενών θέσεων στα καταστήματά της της Θεσσαλονίκης. Ετσι, καθόλη τη διάρκεια της ισχύος των δύο πινάκων επιτυχίας, που παρατάθηκε μέχρι 31-12-1989, η εναγομένη προσέλαβε 71 άνδρες, ο τελευταίος των οποίων ..................... είχε γενικό μέσο βαθμό 48, και 57 γυναίκες, η τελευταία των οποίων ..................... είχε γενικό μέσο βαθμό 56,50. Με τις προσλήψεις αυτές (συνολικά 128) καλύφθηκαν όλες οι κενές θέσεις της εναγομένης σε άνδρες και γυναίκες και, κατά συνέπεια, δεν υπήρχε λόγος για άλλες προσλήψεις, αφού δεν υπήρχαν πλέον κενές θέσεις. Με βάση τις παραδοχές της αυτές η προσβαλλόμενη απόφαση έκρινε ότι για την ενάγουσα, που, όπως προαναφέρθηκε, στον πίνακα επιτυχίας των γυναικών είχε σειρά 66, ενώ προσλήφθηκαν 57 γυναίκες, δεν συνέτρεξε περίπτωση πληρώσεως της παραπάνω αιρέσεως προς κατάρτιση συμβάσεως με την εναγομένη, αφού προηγούνται της ενάγουσας πολλές άλλες επιτυχούσες γυναίκες, που δεν προσλήφθηκαν. Ετσι, όμως, η προσβαλλόμενη απόφαση παραβίασε τους ως άνω κανόνες ουσιαστικού δικαίου, κατ` εφαρμογή των οποίων, με βάση τα δεκτά γενόμενα ως άνω πραγματικά περιστατικά, έχει καταρτισθεί μεταξύ των διαδίκων όχι προσύμφωνο, αλλά οριστική σύμβαση εργασίας υπό αναβλητική αίρεση. Επίσης, η κρίση της προσβαλλομένης ότι είναι ισχυροί οι καταρτισθέντες πίνακες επιτυχίας για άνδρες και γυναίκες χωριστά και ότι δεν είναι ουσιώδης για την πρόσληψη της ενάγουσας ο ισχυρισμός αυτής ότι σε ενιαίο, χωρίς διάκριση φύλου, πίνακα επιτυχόντων η ενάγουσα θα προηγείτο από πέντε τουλάχιστον προσληφθέντες άνδρες, μεταξύ των οποίων και ο ................ (βαθμός επιτυχίας 48), που είχαν γενικό βαθμό μικρότερο από τον ανωτέρω βαθμό αυτής, συνιστά παραβίαση των ανωτέρω κανόνων του ουσιαστικού δικαίου, που επιβάλλουν την πρόσβαση στις θέσεις εργασίας χωρίς διάκριση φύλου. Πρέπει, λοιπόν, κατά τους βάσιμους, από τον αριθ.1 του άρθρου 559 ΚΠολΔ, λόγους της αναιρέσεως, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί ακολούθως η υπόθεση προς περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο Εφετείο, αφού είναι δυνατή η συγκρότησή του από άλλους δικαστές (άρθρο 580 παρ.3 ΚΠολΔ). ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Αναιρεί την υπ` αριθ. 1548/1992 απόφαση του Εφετείου Θεσσαλονίκης. Παραπέμπει την υπόθεση προς περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο Εφετείο, που θα συντεθεί από άλλους δικαστές, και Καταδικάζει την αναιρεσίβλητη στα δικαστικά έξοδα της αναιρεσείουσας, τα οποία ορίζει σε δραχμές 240.000 (διακόσιες σαράντα χιλιάδες). Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 2 Ιουνίου 1998. Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο, στις 22 Ιουνίου 1998.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
