Τμήμα Γ
… Επειδή, κατά τη διάταξη του άρθρου 601παρ.2 ΚΠολΔ, επί των εν άρθρω 592παρ.1 διαφορών, εν αις περιλαμβάνονται και αι αφορώσαι το διαζύγιον, δεν δύνανται να εξετασθώσιν ως μάρτυρες τα γνήσια, νομιμοποιημένα, θετά και ανεγνωρισμένα τέκνα των διαδίκων, τα εξώγαμα τέκνα της γυναικός και αι σύζυγοι και οι κατιόντες αυτών. Κατά την έννοιαν της διαταράξεως ταύτης, η απαγόρευσις της εξετάσεως των ως άνω προσώπων, υπαγορευθείσα εκ λόγων ηθικής τάξεως επί τω σκοπώ προστασίας του θεσμού της οικογενείας, ίνα μη τίθεται υπό δοκιμασίαν η στοργή των τέκνων προς τους γονείς των, μειούται ο προς αυτούς σεβασμός των και μη περιέρχωνται ταύτα εις το δίλημμα να ψυδορκήσουν ή να καταθέσουν την αλήθειαν εις βάρος γονέως των με κίνδυνον να κλονισθή ως προς αυτόν δεσμός των, αναφέρεται ου μόνον εις τα κοινά των διαδίκων τέκνα, αλλά και εις τα εξ άλλου γάμου τοιαύτα, ως προς τα οποία ο αυτός συντρέχει ως άνω λόγος απαγορεύσεως της εξετάσεώς των. Εκ τούτου δε περαιτέρω παρέπεται ότι τα ως είρηται πρόσωπα δεν είναι απλώς εξαιρετέοι μάρτυρες, αλλά ανεπιτήδειοι και αυτεπαγγέλτως αποβλητέοι.
Εν προκειμένω, η αναιρεσείουσα διά του πρώτου λόγου αναιρέσεως αποδίδει εις το Εφετείον το σφάλμα, ότι δικάσαν επί αγωγής διαζυγίου του αναιρεσιβλήτου κατ’ αυτής, ην και εδέχθη, έλαβεν υπ’ όψιν μη επιτρεπόμενον υπό του νόμου αποδεικτικόν μέσον, ήτοι την εν τη υπ’ αρίθμ 307/1971 εισηγητική εκθέσει του Ειρηνοδικείου Αθηνών εις εντεταλμένου Δικαστού, καταχωρισθείσαν κατάθεσιν της εξετασθείσης μάρτυρος του ενάγοντος Ε. συζ. Ι.Π. το γένος Ι.Φ., γνήσιον τέκνον αυτού και δη παρά την πρωτοδίκως και κατ’ έφεσιν προβληθείσαν σχετικήν ένστασίν της. Εκ της προσβαλλομένης όμως αποφάσεως, ως εκ ταύτης δείκνυται, προκύπτει μόνον ότι το Εφετείον ήχθη εις το εις ο κ κατέληξε πόρισμα περί της βασιμότητος της αγωγής, λαβόν υπ’ όψιν και την εν τη διαληφθείση υπ’ αρίθμ. 307/1971 εισηγητική εκθέσει κατάθεσιν μάρτυρος αποδείξεως, χωρίς να κατονομάζη ταύτην, ουδ’ εκ του όλου περιεχομένου της αποφάσεώς του αποδεικνύεται ότι πρόκειται περί καταθέσεως της ως άνω θυγατρός του αναιρεσιβλήτου. Μη προσαγομένης δε της προμησθείσης εισηγητικής εκθέσεως, δεν προκύπτει ότι εν αυτή περιέχεται κατάθεσις της ρηθείσης μάρτυρος. Συνεπώς, ο λόγος ούτος αναιρέσεως είναι απορριπτέος ως κατ΄ουσίαν αβάσιμος.
Επειδή, κατά την έννοιαν του άρθρου 1442 ΑΚ, διά να κηρυχθή λελυμένος ο γάμος διά τον εν αυτώ λόγον απαιτείται να επέλθη εις την σχέσιν αυτού εκ γεγονότων αντικειμένων εις τάς νομικάς και ηθικάς βάσεις του, αλλά και τάς εξ αυτούς πηγαζούσας υποχρεώσεις, εξ υπαιτιότητος του ετέρου των συζύγων, ισχυρός κλονισμός, τα γεγονότα δε ταύτα να έχωσιν ως αποτέλεσμα ότι εις την συγκεκριμένην περίπτωσιν η μετ’ αυτού περαιτέρω συμβίωσις αποβαίνει αφόρητος διά τον αιτούντα το διαζύγιον σύζυγον, ώστε να μη δύναται να ζητηθή παρ’ αυτού η εξακολούθησίς της. Εξ άλλου η κρίσις του Δικαστηρίου της ουσίας περί τύ αν τα αποδειχθέντα γεγονότα είναι εξ εκείνων, άτινα δύνανται, κατά την έννοιαν της εν αρχή διατάξεως, να επιφέρωσι κλονισμόν εις την σχέσιν του γάμου, υπόκειται, ως τοιαύτη επί νομικής εννοίας, εις τον έλεγχον του Αρείου Πάγου, δι όν λόγον και είναι αναγκαίον όπως ταύτα εκτίθενται σαφώς εν τη αποφάσει, άλλως αύτη είναι αναιρετέα δι’ έλλειψιν νομίμου βάσεως.
Αν όμως και πράγματι επήλθεν εκ των αποδειχθέντων γεγονότων, εν τη συγκεκριμένη περιπτώσει, ισχυρός κλονισμός εις την σχέσιν του γάμου των διαδίκων, ώστε η εξακολούθησις της εγγάμου συμβιώσεώς των να αποβαίνη βασίμως αφόρητος διά τον εξ αυτών αιτούντα το διαζύγιον, εν περιπτώσει δ’ αποδείξεως ότι αμφότεροι οι σύζυγοι υπέπεπσαν εις παραπτώματα κλονιστικά της σχέσεως του γάμου, αν ο κλονισμός αυτή ςτελή κυρίως εν αιτιώδει συναφεία προς τα αποδιδόμενα εις τον αιτούντα το διαζύγιον παραπτώματα, ως αποτελούντα πραγματικά γεγονότα, εξαρτώμενα εκ των ιδιαιτέρων συνθηκών εκάστης περιπτώσεως, κρίνεται ανελέγκτως υπό του Δικαστηρίου της ουσίας κατ’ άρθρο 561 παρ. 1 ΚΠολΔ.
Εν προκειμένω, το δικάσαν Ε φετείον, ως προκύπτει εκ της προσβαλλομένης αποφάσεώς του, εδέξατο ανελέγκτως ότι η αναιρεσείουσα α)δεν παρητείτο της θεσεώς της ως νηπιαγωγού ίνα εγκατασταθή μετά του αναιρεσιβλήτου συζύγου εις Άρταν και β) κατά τας εορτάς των Χριστούγέννων 1964 μετέβησαν οι διάδικοι σύζυγοι εις Αθήνας και κατά την διάρκειαν γεύματος εις την οικίαν της θυγατρός του αναιρεσιβλήτου εκ του πρώτου γάμου του, η αναιρεσείουσα εδημιούργησεν αναιτίως επεισόδιον εις βάρος του. Βάσει δε των ανωτέρω παραπτωμάτων της αναιρεσειούσης, αλλά και άλλων, αυτής τε και του αναιρεσιβλήτου άτινα εδέξατο επίσης ανεξελέγκτως το Εφετείον, έκρινε τούτο ότι εις την σχέσιν του γάμου των επήλθεν όντως ισχυρός κλονισμός, ότι ούτος οφείλεται κυρίως εις υπαιτιότητα της αναιρεσειούσης, διότι τα παραπτώματα του αναιρεσι8βλήτου είναι ήσσονος βαρύτητος των παραπτωμάτων εκείνης και μετ’ εξαφάνισιν της αποφάσεως του πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου, απορρίψαντος την αγωγήν του αναιρεσιβλήτου, εκήρυξε τον γάμον των λελυμένον υπαιτιότητι της αναιρεσειούσης.
Ούτως, όμως το Εφετείον, αφ’ ενός μεν παρεβίασε την ως άνω ουσιαστικού δικαίου διάταξιν του άρθρου 1442 ΑΚ, διότι το πρώτον των ανωτέρω παραπτωμάτων της αναιρεσειούσης, ως εκ των αποδείξεων εδέχθη αυτό αναλέγκτως, κρινόμενον αντικειμενικώς δεν συνιστά κλονιστικόν γεγονός εν τη εννοία ταύτης, αφ’ ετέρου δε εστέρησε την απόφασίν του νομίμου βάσεως ως προς το δεύτερον των ειρημένων παραπτωμάτων της αναιρεσειούσης, διότι δεν εκθέτει εν αυτή πίον ήτο το επεισόδιον τούτο και τας συνθήκας, υφ’ άς έλαβε χώραν, καταστήσαν εντεύθεν τον περί αυτού έλεγχον του Αρείου Πάγου ανέφικτον. Όθεν δέον η απόφασίς του να αναιρεθή κατά τά εδ. 1 και 19 ΚΠολΔ και τον βάσιμον περί τούτου κατ’ αμφότερα τα μέρου αυτού τρίτον λόγον αναιρέσεως (Αναιρείται η Εφ.Ιωαν. 31/1973).
