Εισηγητής: Τηλέμαχος Φλέσουρας
Οι διάδικοι, με αντίθετες αγωγές, ήτοι ο εκκαλών με την από 10.12.2003 αγωγή του και η εφεσίβλητη με την από 15.9.2003 αγωγή της, ζήτησαν ν`ανατεθεί στον καθένα απ` αυτούς, αποκλειστικά η γονική μέριμνα του ανήλικου και αβάπτιστου τέκνου τους, ώστε λόγω της διαφωνίας τους, να επιλέξει το όνομα που ο καθένας τους επιθυμεί, τον ανάδοχο ή τους αναδόχους του και τον ιερό ναό όπου θα τελεστεί η βάπτισή του. Επί των αγωγών αυτών, εκδόθηκε η εκκαλουμένη απόφαση, η οποία, ύστερα από συνεκδίκασή τους, αφού τις έκρινε νόμιμες, απέρριψε την πρώτη ως άνω αγωγή, δέχθηκε τη δεύτερη και ανέθεσε αποκλειστικά στην ενάγουσα την άσκηση της γονικής μέριμνας του ανηλίκου, σχετικά με το θέμα της ονοματοδοσίας και βαπτίσεώς του και στη συνέχεια διέλαβε κατά λέξη τα εξής: "ότι αυτός θα ονομαστεί "Νικόλαος" και το μυστήριο της βαπτίσεώς του θα τελεστεί σε ναό της επιλογής της ενάγουσας μητέρας του, με ανάδοχο ή αναδόχους δικής της επιλογής". Κατά της απόφασης αυτής, παραπονείται ο εκκαλών πατέρας, για εσφαλμένη εκτίμηση των αποδείξεων και ζητεί την εξαφάνισή της, μόνο ως προς τη διάταξή της, περί ονοματοδοσίας του τέκνου, ώστε ν` ανατεθεί σ` αυτόν αποκλειστικά η γονική μέριμνα του ανηλίκου, προκειμένου να δοθεί σ` αυτό το διπλό όνομα "Νικόλαος -Δημήτριος", δηλαδή το όνομα του πατέρα της εφεσίβλητης και το όνομα στο οποίο άκουε ο παππούς του κατά παραδοχή της δικής του αγωγής και απόρριψη κατ` αυτό το μέρος της αγωγής της αντιδίκου του. Με το ως άνω όμως περιεχόμενο και αίτημα οι συνεκδικασθείσες αγωγές είναι μη νόμιμες, γιατί αν διαφωνούν οι γονείς κατά την άσκηση της γονικής μέριμνας, περιεχόμενο της οποίας είναι και η ονοματοδοσία του τέκνου, αποφασίζει περί του δοτέου ονόματος το Δικαστήριο και δεν αναθέτει στον ένα αποκλειστικά τη γονική μέριμνα. Εκτιμάται όμως, ότι σ` αυτές περιέχεται αίτημα περί άρσεως της διαφωνίας των διαδίκων σχετικά με τα ως άνω θέματα, για τη λύση της οποίας θα αποφασίζει το δικαστήριο. Επομένως η εκκαλουμένη απόφαση που έκρινε νόμιμες τις ως άνω αγωγές, με το αίτημα που προαναφέρθηκε, έσφαλε κακώς ερμηνεύσασα το νόμο. Γι` αυτό, πρέπει, αυτή να ανακληθεί κατά τη διάταξή της, με την οποία ανατέθηκε αποκλειστικά στην ενάγουσα η άσκηση της γονικής μέριμνας του ανήλικου και αβάπτιστου τέκνου της, σχετικά με το θέμα της ονοματοδοσίας του. Εφόσον, περιεχόμενο των παραπάνω αγωγών, είναι η άρση της διαφωνίας των διαδίκων, για τα ως άνω θέματα και όχι η ανάθεση στον καθένα από αυτούς της γονικής μέριμνας, για να διευθετηθούν αυτά, δεν απαιτείται η τήρηση της προβλεπομένης από το άρθρο 681 ΓΚΠολΔ προδικασίας. Για το λόγο αυτό, ο πρώτος λόγος της έφεσης, με τον οποίο ο εκκαλών παραπονείται ότι δεν τηρήθηκε, η προδικασία αυτή είναι απορριπτέος ως μη νόμιμος.
Σύμφωνα με το άρθρο 1510 ΑΚ, η μέριμνα για το ανήλικο τέκνο, είναι καθήκον και δικαίωμα των γονέων (γονική μέριμνα), οι οποίοι και την ασκούν από κοινού. Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του. Το άρθρο 1512 ΑΚ, του ίδιου κώδικα, ορίζει, ότι αν διαφωνούν οι γονείς, και το συμφέρον του τέκνου επιβάλλει να ληφθεί απόφαση, αποφασίζει το δικαστήριο, το οποίο ως προς το ζήτημα αυτό, δικάζει σύμφωνα με όσα ορίζει η διάταξη του άρθρου 681Β ΚΠολΔ, δηλαδή κατά την ειδική διαδικασία των διαφορών που αφορούν τη διατροφή και την επιμέλεια του τέκνου (άρθρα 666 παρ. 1, 667, 670, 671 παρ. 1-3 και 672 έως 676 ΚΠολΔ).
Από το συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων, καθώς και εκείνης του άρθρου 1518 ΑΚ, με την οποία ορίζεται, ότι η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου περιλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευσή του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του, προκύπτει, ότι η ονοματοδοσία (δηλαδή ο προσδιορισμός του ονόματος) του τέκνου είναι δικαίωμα και των δύο γονέων, ως προς το οποίο αποφασίζουν από κοινού. Ειδικότερα η ονοματοδοσία γίνεται με δήλωση του κυρίου ονόματος του τέκνου στο ληξίαρχο και είναι ανεξάρτητη από το μυστήριο της βάπτισης (βλ. ΟλΑΠ 240/1975 ΝοΒ 23.655). Με την ειδική νομοθετική ρύθμιση του άρθρου 15 του ν. 1438/1984, που αντικατέστησε το άρθρο 25 του ν. 344/1976, το οποίο αφορά τις ληξιαρχικές πράξεις, το δικαίωμα ονοματοδοσίας έχει αναχθεί πλέον σε αυτοτελές λειτουργικό δικαίωμα των γονέων και σαφώς διακρίνεται από την επιμέλεια, γι` αυτό και αποτελεί περιεχόμενο της γονικής μέριμνας. Πρόκειται για δικαίωμα το οποίο δεν είναι διαρκές, αφού ασκείται εφάπαξ και αποσβέννυται με τη δήλωση που το πραγματώνει Κατά συνέπεια, φορείς του δικαιώματος ονοματοδοσίας είναι και οι δύο γονείς (ακόμη και αν είναι ανήλικοι), που έχουν τη γονική μέριμνα, ανεξάρτητα από το αν την ασκούν. Αυτοί ακριβώς, είναι εκείνοι, οι οποίοι ασκούν το δικαίωμα της ονοματοδοσίας από κοινού. Σε περίπτωση όμως κατά την οποία οι γονείς του διαφωνούν, πρέπει, να προκληθεί απόφαση του αρμοδίου δικαστηρίου σχετικά με το όνομα που πρέπει να δοθεί στο τέκνο τους (βλ. Γεωργιάδη -Σταθόπουλο: Αστικός Κώδικας τόμ VIII 1993 στα άρθρα 1505-1541 αριθ. 146 σελ 40 επομ., Παπαδημητρίου: Συμπλήρωμα οικογενειακού Δικαίου 1998 σελ.275, ΑΠ 716/1993 Δνη 35.1265, ΕΑ 8688/1990 Δνη 33.153, ΕφΛαρ 286/1994 Δνη 35.1377, ΕφΘες 1981/1984 ΝοΒ 32.1565). Ο νόμος, δεν ορίζει, πότε το συμφέρον του τέκνου επιβάλλει να λάβει το δικαστήριο σχετική απόφαση. Επομένως, αυτό θα κριθεί σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση. Η προσφυγή δε στο δικαστήριο, μπορεί να γίνει τόσο πριν από την επιχείρηση της πράξης, εξαιτίας της οποίας προέκυψε η διαφωνία, όσο και μετά την πράξη.Τέλος, αν η επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου, έχει ανατεθεί, σε περίπτωση διάστασης των γονέων, με δικαστική απόφαση στον ένα από τους γονείς Π.χ.στη μητέρα, τότε αυτή έχει αρμοδιότητα να αποφασίζει μόνη της, για τα τρέχοντα και καθημερινά μόνο θέματα, τα σχετιζόμενα με την επιμέλεια του τέκνου, όχι δε και εκείνα που από τη φύση τους είναι προορισμένα να επηρεάσουν κρίσιμα για τη ζωή του θέματα (όπως ονοματοδοσία, επιλογή αναδόχου, επιλογή θρησκεύματος, σοβαρή χειρουργική επέμβαση), για τα οποία δεν είναι αρκετή, κατά την αληθινή έννοια των προ μνημονευομένων διατάξεων, η απόφαση του ενός από τους γονείς. Και τούτο γιατί, και αν ακόμα η επιμέλεια του προσώπου του ανηλίκου τέκνου έχει ανατεθεί με δικαστική απόφαση στον ένα γονέα, λ.χ. στη μητέρα, εξακολουθεί να παραμένει στον πυρήνα της γονικής μέριμνας, η λήψη της απόφασης επί των πιο πάνω σοβαρών ζητημάτων, γι` αυτό και είναι απαραίτητο, εφόσον η γονική μέριμνα ανήκει και στους δύο γονείς, να αποφασίζουν αυτοί από κοινού για τα ζητήματα αυτά και αν διαφωνούν, τη διαφορά τους θα τη λύσει το δικαστήριο (ΑΠ 1321/1992 Αρμ. 1994.340).
Το πρώτο τέκνο των διαδίκων, φέρει το όνομα Ηλίας, δηλαδή το όνομα του πατέρα του εκκαλούντος, ενώ το δεύτερο φέρει το διπλό όνομα "Μαρία -Μελίνα". Το πρώτο από αυτά, είναι κοινό όνομα για τις μητέρες τους. Ο εκκαλών, ισχυρίζεται ότι στην κόρη τους, δόθηκε το όνομα Μαρία προκειμένου να τιμηθεί η μητέρα της εφεσίβλητης καθόσον το όνομα της δικής του μητέρας είναι Μαίρη και όχι Μαρία". Προς απόδειξη δε του ισχυρισμού αυτού, προσκομίζει φωτοτυπία της ταυτότητας της αδελφής του Κ.Λ., στην οποία πράγματι το όνομα της μητέρας αυτής αναφέρεται ως Μαίρη. Δεν προσκομίζει όμως ούτε επικαλείται τη δική του ταυτότητα ή την ταυτότητα της μητέρας του, διότι προφανώς σ` αυτές το όνομα αυτής είναι Μαρία. Το τελευταίο αποδεικνύεται από το με αριθμό πρωτ. 17865/7.8.1987 πιστοποιητικό του Δημάρχου Αιγάλεω, τα στοιχεία του οποίου εξήχθησαν από το οικογενειακό Δημοτολόγιο, από το οποίο προκύπτει ότι το όνομα της μητέρας του είναι Μαρία. Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι στο παραπάνω ανήλικο τέκνο των διαδίκων, ηλικίας σήμερα περίπου 4 1/2 ετών, από της γεννήσεώς του, αυτοί είχαν συναποφασίσει να δοθεί (σ` αυτό) το όνομα "Νικόλαος", δηλαδή το όνομα του πατέρα της εφεσίβλητης, γι` αυτό και προσφωνείται με το παραπάνω όνομα, και ότι ανάδοχος αυτού θα ήταν ο εξετασθείς μάρτυρας της τελευταίας Π.Γ. καθηγητής Γυμνασίου, ο οποίος μάλιστα όπως κατέθεσε του είχε πάρει και το σταυρό, όταν ήταν ηλικίας ενός έτους. Μετά τη διάσπαση όμως, της εγγάμου συμβιώσεως των διαδίκων, αυτοί δεν συμφωνούν στην ονοματοδοσία του ανηλίκου τέκνου τους. Ειδικότερα ο εκκαλών επιθυμεί να δοθεί στο τέκνο το διπλό όνομα "Νικόλαος -Δημήτριος", δηλαδή το όνομα του πατέρα της εφεσίβλητης και του παππού του, ενώ η εφεσίβλητη επιθυμεί να δοθεί μόνο το όνομα "Νικόλαος", προκειμένου να τιμηθεί ο πατέρας της. Κατά των τούτων, και με βάση την πλήρη απόδειξη των προαναφερομένων κρισίμων πραγματικών περιστατικών, το Δικαστήριο κρίνει, ότι εφόσον υπάρχει ασυμφωνία των διαδίκων γονέων του τέκνου, ως προς το όνομα που πρέπει να δοθεί σ` αυτό, το συμφέρον αυτού επιβάλλει να αρθεί η οριστική αυτή ασυμφωνία των διαδίκων, ως προς το δοτέο όνομα, που πρέπει να δοθεί σ` αυτό, με κριτήριο αποκλειστικά και μόνο το συμφέρον αυτού. Ετσι και εφόσον από την αρχή υπήρχε η επιθυμία των γονέων να δοθεί στο τέκνο τους αυτό, το όνομα "Νικόλαος", αλλά και από λόγους σεβασμού στην ισότητα των δύο φύλων, επιβάλλεται να ονομαστεί τούτο με το όνομα "Νικόλαος". Αλλωστε και τα δύο μεγάλα τέκνα των διαδίκων, έχουν λάβει τα ονόματα των γονέων του εκκαλούντος, ενώ το ένα μόνο από αυτά έχει λάβει το όνομα της μητέρας της εφεσίβλητης. Η διπλή δε ονομασία "Νικόλαος -Δημήτριος", την οποία ο εκκαλών επιθυμεί, θα επιδράσει αρνητικά, στην κοινωνική εξέλιξη και στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του τέκνου, ενόψει του ότι όπως γίνεται φανερό, από τις προτάσεις των διαδίκων, οι σχέσεις τους είναι τεταμένες, ο καθένας από αυτούς θα αποκαλεί το γιο του με το όνομα της δικής του προτιμήσεως, πράγμα που εγκυμονεί τον κίνδυνο της διασπάσεως της προσωπικότητας του τέκνου ή τον κίνδυνο της μη ομαλής καθόλα ανελίξεως του χαρακτήρα και της προσωπικότητας αυτού. Η εκκαλουμένη απόφαση που δέχθηκε τα ίδια ως προς το δοτέο όνομα, δεν έσφαλε, ορθά εκτίμησε τις αποδείξεις, τα δε αντίθετα υποστηριζόμενα με το δεύτερο λόγο εφέσεως είναι απορριπτέα ως αβάσιμα.
