ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Z Πολιτικό Τμήμα
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Στέφανο Γαβρά, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη, Δημήτριο Λοβέρδο, Ρένα Ασημακοπούλου, Διονύσιο Γιαννακόπουλο, και Σταύρο Γαβαλά, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του, στις 12 Απριλίου 2006, με την παρουσία και της γραμματέως Αικατερίνης Σιταρά, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: ....... ...... του ........, κατοίκου .... ......... Αττικής, ο οποίος εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Χρήστο Τσούτσουρα.
Της αναιρεσίβλητης: ........ συζ. ........ ......, το γένος ........... .........., κατοίκου ........... Αττικής, η οποία παραστάθηκε μετά του πληρεξουσίου δικηγόρου Κυπριώτη Νικολάου.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με τις από 11-3-2003 και 11-4-2003 αντίθετες αγωγές των διαδίκων, που κατατέθηκαν στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών και συνεκδικάστηκαν. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 341/2005 του ίδιου Δικαστηρίου και 7698/2005 του Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας αποφάσεως ζητά ο αναιρεσείων με την από 1-12-2005 αίτησή του.
Κατά τη συζήτηση της αιτήσεως αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο εισηγητής Αρεοπαγίτης Δημήτριος Λοβέρδος ανέγνωσε την από 14-3-2006 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της κρινόμενης αιτήσεως. Ο πληρεξούσιος του αναιρεσείοντος ζήτησε την παραδοχή της αιτήσεως, ο πληρεξούσιος της αναιρεσίβλητης την απόρριψή της, καθένας δε την καταδίκη του αντιδίκου του στη δικαστική δαπάνη.
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι) Από τη διάταξη του άρθρου 1511, σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 1510, 1512 - 1514 ΑΚ προκύπτει ότι βασικό κριτήριο για την ανάθεση της επιμέλειας των ανήλικων τέκνων στον ένα από τους γονείς τους είναι το συμφέρον του τέκνου, σωματικό, υλικό, πνευματικό, ψυχικό και ηθικό και γενικά κάθε είδους συμφέρον. Ακόμη, επιβάλλεται στο δικαστήριο για τη λήψη της απόφασής του ο σεβασμός της ισότητας μεταξύ των γονέων χωρίς διακρίσεις εξαιτίας του φύλου, της κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσίας. Οι ικανότητες των γονέων, το περιβάλλον, το επάγγελμα, η πνευματική τους ανάπτυξη και η δράση τους στο κοινωνικό σύνολο, η ικανότητα προσαρμογής τους στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας μέσα στα πλαίσια της λογικής και ορθολογικής αντιμετώπισης των θεμάτων των νέων, η σταθερότητα των συνθηκών ανάπτυξης του τέκνου χωρίς εναλλαγές στις συνθήκες διαβίωσης, περιλαμβάνονται στα κριτήρια προσδιορισμού του συμφέροντος του τέκνου. Αυτό δεν ισχύει ανεξάρτητα από την υπαιτιότητα των γονέων ως προς το διαζύγιο ή τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης, εκτός εάν η συμπεριφορά του υπαίτιου έχει επιδράσει και στην άσκηση της γονικής μέριμνας - επιμέλειας, ώστε να ανακύπτει αντίθεση στο συμφέρον του τέκνου, λόγω της έκτασης και της βαρύτητας της συμπεριφοράς του αυτής δηλωτικής της δομής του χαρακτήρα του και της εν γένει προσωπικότητάς του, έτσι ώστε και έναντι του τέκνου να αναμένεται από αυτόν η τήρηση της ίδιας συμπεριφοράς. Εξάλλου, το συμφέρον του τέκνου, ως αόριστη νομική έννοια με αξιολογικό περιεχόμενο, εξειδικεύεται από το δικαστήριο της ουσίας. Γι` αυτό η κρίση του ως προς το αν, ενόψει των περιστάσεων που δέχθηκε, για την ύπαρξη των οποίων κρίνει ανέλεγκτα, εξυπηρετείται το συμφέρον του τέκνου, υπόκειται στον αναιρετικό έλεγχο. Αν η απόφαση δεν έχει, ως προς το συμφέρον του τέκνου, καθόλου αιτιολογίες ή έχει ασαφείς, ανεπαρκείς ή αντιφατικές αιτιολογίες, υπόκειται σε αναίρεση, κατ` άρθρο 559 αριθ. 19 ΚΠολΔ. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, το Εφετείο, δικάζοντας επί των αντίθετων αγωγών των αντιδίκων συζύγων, αναφορικά με τη ρύθμιση της επιμέλειας του ανήλικου τέκνου τους κατά τη διάρκεια διακοπής της έγγαμης συμβίωσης, δέχθηκε, κατά την ανέλεγκτη επί πραγμάτων κρίση του τα εξής: Οι διάδικοι τέλεσαν νόμιμο θρησκευτικό γάμο, στο χωριό ........ του Δήμου ............ ..........., στις 5.7.1997, και από το γάμο τους απέκτησαν ένα τέκνο, τη ......, ηλικίας σήμερα έξι (6) ετών. Η έγγαμη συμβίωσή τους διασπάσθηκε όταν η αναιρεσίβλητη εγκατέλειψε, μαζί με το ανήλικο τέκνο τους, τη συζυγική οικία στην ...... - .... ........., ..... ........ - όπου είχαν εγκατασταθεί μετά το γάμο τους και μετέβη στο πατρικό της χωριό ......... ............, αρνούμενη να επιστρέψει παρά τις συνεχείς εκκλήσεις του συζύγου της. Με την 7514/2003 απόφαση ασφαλιστικών μέτρων του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών ανατέθηκε, προσωρινά, η επιμέλεια της ανήλικης στον πατέρα της, καθόσον κρίθηκε, μεταξύ άλλων, αφενός ότι ήταν αναγκαία η διατήρηση της σταθερότητας στις συνθήκες ανάπτυξης του ανηλίκου στις οποίες μέχρι τότε είχε συνηθίσει να μεγαλώνει πλησίον της γιαγιάς της, μητέρας του αναιρεσείοντος και της θείας και εξαδέλφης της, οι οποίες κατοικούν σε διαμερίσματα της ίδιας πολυκατοικίας και αφετέρου ότι η διαβίωση του ανηλίκου στην Αθήνα, συγκριτικά με το περιβάλλον του χωριού, ασυνήθιστο για το ανήλικο, παρέχει σ` αυτό καλύτερες ευκαιρίες στην εκπαίδευσή του, την υγειονομική του φροντίδα και την ανάπτυξη της κοινωνικότητάς του και ότι ο πατέρας είχε τη δυνατότητα και το χρόνο να ασχοληθεί με το ανήλικο, κατά το χρόνο δε της εργασίας του, το φρόντιζαν η γιαγιά και η θεία του. Στη συνέχεια η μητέρα, επικαλούμενη νέα περιστατικά ζήτησε την ανάκληση της ως άνω απόφασης, αίτημα όμως που απορρίφθηκε με την 736/2004 απόφαση ασφαλιστικών μέτρων του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών. Δυνάμει των ως άνω αποφάσεων το ανήλικο τέκνο των διαδίκων, από 24.10.2004, διαμένει με τον πατέρα του στην ιδιόκτητη κατοικία του. Αυτός αγαπά την ανήλικη και τη φροντίζει, ενώ κατά τη διάρκεια της εργασίας του, από 05.00 μέχρι 13.00 περίπου, που απουσιάζει από το σπίτι, εργαζόμενος στο πρακτορείο διανομής τύπου «.........», την ανήλικη φροντίζουν η γιαγιά της και η θεία της, μητέρα ενός τέκνου δέκα (10) ετών, οι οποίες κατοικούν σε άλλο διαμέρισμα της ίδιας πολυκατοικίας. Η μητέρα της ανήλικης, προκειμένου να είναι πλησίον της, εγκαταστάθηκε ήδη στην ..... από 1.04.2004, σε μισθωμένη κατοικία, στην .......... ........., ......... .., και εργάζεται ως εκδότρια εισιτηρίων στην εταιρεία «........ .....» από΄5.30 μέχρι 13.30. Είναι πτυχιούχος βρεφοκόμος - παιδοκόμος, έχει εργαστεί επιτυχώς στη φύλαξη παιδιών και είναι ικανή να φροντίζει και να διαπαιδαγωγεί παιδιά, έχει δε πολύ καλή σχέση με την ανήλικη, είναι στοργική μητέρα και τη φρόντιζε με τον καλύτερο τρόπο όταν ήταν μαζί της. Ενόψει του γεγονότος ότι η μητέρα της ανήλικης κατοικεί πλέον στην Αθήνα, η απομάκρυνσή της από το περιβάλλον του πατέρα, γιαγιά, θεία, εξαδέλφη, δεν θα έχει αρνητικές συνέπειες γι` αυτήν, αφού θα δύναται να επικοινωνεί μαζί τους και να τους επισκέπτεται, θα συνεχίσει δε να έχει τις ίδιες δυνατότητες και ευκαιρίες που είχε και προηγουμένως και τις οποίες δεν μπορούσε να της προσφέρει το περιβάλλον του χωριού. Επιπλέον η περιποίηση και φροντίδα της μητέρας αλλά κυρίως η μητρική στοργή, δεν μπορεί να αναπληρωθεί από τη φροντίδα και αγάπη της γιαγιάς και της θείας που ασχολούνται το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα με την ανήλικη.
Ακόμη, δέχθηκε το Εφετείο, ότι η μητέρα της ανήλικης αναλαμβάνοντας την επιμέλειά της, θα έχει τη βοήθεια, όσον αφορά στην προετοιμασία της ανήλικης για το σχολείο το πρωί, που αυτή λείπει στην εργασία της, από τη μητέρα της, η οποία για μεγάλα χρονικά διαστήματα διαμένει μαζί της, και από τη θεία της, πλησίον της οικίας της οποίας επέλεξε, για το λόγο αυτό, να βρίσκεται η μισθωμένη κατοικία στην οποία διαμένει. Υπό τις παραδοχές αυτές το Εφετείο, απορρίπτοντας ως αβάσιμους τους ισχυρισμούς του αναιρεσείοντος, ότι η απομάκρυνση της ανήλικης από την κατοικία του θα αποτελέσει γι` αυτή βίαιη αλλαγή του τρόπου διαβίωσής της, ότι η αυθαίρετη και αναίτια εκ μέρους της αναιρεσίβλητης εγκατάλειψη της οικογενειακής στέγης μαζί με την ανήλικη, υποδηλώνει προσωπικότητα με αρνητικές συνέπειες για την ανάπτυξη της ανήλικης και ότι η ανάθεση της επιμέλεια στη μητέρα, βρεφοκόμο - παιδοκόμο, παραβιάζει την αρχή της ισότητας των φύλων, ανέθεσε την επιμέλεια της ανήλικης στην αναιρεσίβλητη μητέρα της. Διέλαβε δε προς τούτο στην προσβαλλόμενη απόφασή του πλήρεις, σαφείς και όχι αντιφατικές αιτιολογίες που στηρίζουν το αποδεικτικό του πόρισμα, το οποίο εκτίθεται με σαφήνεια. Έτσι, οι λόγοι αναιρέσεως, πρώτος και δεύτερος, κατά το πρώτο μέρος του, από το άρθρο 559 αριθ. 19 ΚΠολΔ, υπό τις περί του αντιθέτου αιτιάσεις, πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι.
ΙΙ). Ως «πράγματα», κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 559 αριθ. 8 ΚΠολΔ, τα οποία έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης, θεωρούνται οι αυτοτελείς πραγματικοί ισχυρισμοί των διαδίκων, που τείνουν στη θεμελίωση, κατάλυση ή παρακώλυση δικαιώματος ουσιαστικού ή δικονομικού, που ασκήθηκε με αγωγή, ανταγωγή, ένσταση ή αντένσταση. Δεν είναι πράγματα, κατά την έννοια αυτή, τα επιχειρήματα ή τα συμπεράσματα των διαδίκων ή του δικαστηρίου, που συνάγονται από την εκτίμηση των αποδείξεων. Έτσι, ο δεύτερος λόγος αναιρέσεως, κατά το δεύτερο μέρος του, από το άρθρο 559 αριθ. 8 ΚΠολΔ, υπό τις αιτιάσεις ότι το Εφετείο παρά το νόμο έλαβε υπόψη πράγματα μη προταθέντα, κρίνοντας ότι η αναιρεσίβλητη εγκατέλειψε την οικογενειακή στέγη «…… λόγω διαφορών της με τον ενάγοντα ………», ενώ πουθενά δεν προτάθηκε ότι είχε διαφορές με το σύζυγό της και αντιπαραθέτει, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, τη μητρική φροντίδα προς τη φροντίδα της γιαγιάς και της θείας, αν και πουθενά δεν προτάθηκε τέτοια αντιπαράθεση, παρά μόνο η φροντίδα και στοργή από τον πατέρα, δηλαδή αιτιάσεις, συμπεράσματα του δικαστηρίου από την εκτίμηση των αποδείξεων, που δεν αποτελούν πράγματα, κατά την ως άνω έννοια, πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτος.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την 14 79/1-12-2005 αίτηση του ........ ....... για αναίρεση της 7698/2005 απόφασης του Εφετείου Αθηνών.
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα να πληρώσει στην αναιρεσίβλητη τα δικαστικά έξοδα εκ χιλίων εκατόν εβδομήντα (1170)Ευρώ.
Κρίθηκε αποφασίστηκε στην Αθήνα στις 3 Μαϊου 2006 και
Δημοσιεύθηκε στο ακροατήριο του στις 9 Ιουνίου 2006.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
