ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ,
Έχοντας υπόψη:
τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονοµικής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 118 Α,
την πρόταση της Επιτροπής, που υποβλήθηκε µετά από διαβούλευση µε τη συµβουλευτική επιτροπή για την ασφάλεια, την υγιεινή και την προστασία της υγείας στον τόπο εργασίας (1),
Σε συνεργασία µε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2),
Έχοντας υπόψη τη γνώµη της Οικονοµικής και Κοινωνικής Επιτροπής (3),
Εκτιµώντας:
ότι το άρθρο 118 Α της συνθήκης προβλέπει ότι το Συµβούλιο θεσπίζει, µε οδηγίες, τις ελάχιστες προδιαγραφές για να προωθήσει την καλυτέρευση ιδίως του χώρου της εργασίας, για να προστατεύσει την ασφάλεια και την υγεία των εργαζοµένων
ότι η παρούσα οδηγία δεν µπορεί να δικαιολογήσει ενδεχόµενη µείωση των επιπέδων προστασίας που έχουν ήδη επιτευχθεί σε κάθε κράτος µέλος, δεδοµένου ότι τα κράτη µέλη επιδιώκουν, δυνάµει της συνθήκης, να προάγουν τη βελτίωση των συνθηκών που επικρατούν σε αυτόν τον τοµέα και θέτουν ως στόχο την εναρµόνισή τους προς το καλύτερο
ότι, σύµφωνα µε το άρθρο 118 Α της συνθήκης, µε τις οδηγίες αυτές αποφεύγεται η επιβολή διοικητικών, οικονοµικών και νοµικών εξαναγκασµών που θα εµπόδιζαν τη δηµιουργία και την ανάπτυξη των µικρών και µεσαίων επιχειρήσεων
ότι, δυνάµει της απόφασης 74/325/ΕΟΚ (4), όπως τροποποιήθηκε τελευταία από την πράξη προσχώρησης του 1985, η Επιτροπή ζητάει τη γνώµη της συµβουλευτικής επιτροπής για την ασφάλεια, την υγιεινή και την προστασία της υγείας στον τόπο εργασίας, ενόψει της εκπόνησης προτάσεων σ' αυτόν τον τοµέα
ότι, στον κοινοτικό χάρτη των θεµελιωδών κοινωνικών δικαιωµάτων των εργαζοµένων, που εγκρίθηκε στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο του Στρασβούργου στις 9 ∆εκεµβρίου 1989 από τους Αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων ένδεκα κρατών µελών, διακηρύσσεται, ιδίως στο σηµείο 19:
«Κάθε εργαζόµενος πρέπει να απολαύει ικανοποιητικών συνθηκών προστασίας της υγείας και της ασφάλειάς του στο χώρο εργασίας. Πρέπει να λαµβάνονται τα απαιτούµενα µέτρα µε σκοπό να συνεχιστεί η προοδευτική εναρµόνιση των συνθηκών που επικρατούν στον τοµέα αυτόν»
ότι η Επιτροπή, στο πρόγραµµα δράσης της για την εφαρµογή του κοινοτικού χάρτη των θεµελιωδών κοινωνικών δικαιωµάτων των εργαζοµένων, έχει θέσει, µεταξύ άλλων, ως στόχο, την έκδοση από το Συµβούλιο οδηγίας περί της προστασίας των εγκύων κατά την εργασία
ότι η οδηγία 89/391/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 12ης Ιουνίου 1989 σχετικά µε την εφαρµογή µέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζοµένων κατά την εργασία (5) προβλέπει, στο άρθρο 15, ότι οι ιδιαίτερα ευαίσθητες οµάδες κινδύνου πρέπει να προστατεύονται από τους κινδύνους που τις αφορούν ειδικότερα
ότι οι έγκυοι, λεχώνες ή γαλουχούσες εργαζόµενες πρέπει να θεωρούνται, από πολλές απόψεις, ως οµάδα ειδικών κινδύνων και ότι πρέπει να ληφθούν µέτρα όσον αφορά την υγεία και την ασφάλειά τους
ότι η προστασία των εγκύων, των λεχώνων και των γαλουχουσών εργαζοµένων δεν πρέπει να καθιστά µειονεκτική τη θέση των γυναικών στην αγορά εργασίας και δεν πρέπει να θίγει τις οδηγίες περί ίσης µεταχείρισης ανδρών και γυναικών
ότι ορισµένες δραστηριότητες είναι δυνατόν να αποτελούν ειδικό κίνδυνο έκθεσης σε επικίνδυνους παράγοντες, µεθόδους παραγωγής ή συνθήκες εργασίας των εγκύων,
λεχώνων ή γαλουχουσών εργαζοµένων, και ότι, εποµένως, οι κίνδυνοι αυτοί πρέπει να αξιολογούνται και το αποτέλεσµα της εν λόγω αξιολόγησης να ανακοινώνεται στις εργαζόµενες γυναίκες ή/και στους εκπροσώπους τους
ότι, εξάλλου, εάν το αποτέλεσµα της αξιολόγησης αυτής δείξει κινδύνους για την ασφάλεια ή την υγεία της εργαζόµενης γυναίκας, πρέπει να προβλεφθεί ένα σύστηµα για την προστασία της
ότι οι έγκυες και γαλουχούσες εργαζόµενες δεν πρέπει να εκτελούν εργασίες για τις οποίες η αξιολόγηση έδειξε κίνδυνο έκθεσης, επικίνδυνης για την υγεία ή την ασφάλεια, σε ορισµένους ιδιαίτερα επικίνδυνους παράγοντες ή συνθήκες εργασίας
ότι πρέπει να προβλεφθούν διατάξεις ώστε οι έγκυοι, λεχώνες ή γαλουχούσες εργαζόµενες, να µην υποχρεούνται να εκτελούν νυκτερινή εργασία εφόσον τούτο επιβάλλεται από άποψη υγείας ή ασφάλειας
ότι η εύθραυστη υγεία της εγκύου, γαλουχούσας ή λεχώνας εργαζόµενης καθιστά αναγκαίο δικαίωµα άδειας µητρότητας τουλάχιστον 14 συναπτών εβδοµάδων, που κατανέµονται πριν ή/και µετά τον τοκετό, και υποχρεωτική άδεια µητρότητας τουλάχιστον δύο εβδοµάδων, που κατανέµονται πριν ή/και µετά τον τοκετό
ότι ο κίνδυνος απόλυσης για λόγους που σχετίζονται µε την κατάστασή τους µπορεί να έχει ζηµιογόνες επιπτώσεις στη ψυχική και φυσική κατάσταση των εγκύων, λεχωνών ή γαλουχουσών εργαζοµένων και ότι πρέπει να προβλεφθεί απαγόρευση απόλυσης
ότι τα µέτρα οργάνωσης της εργασίας που αποβλέπουν στην προστασία της υγείας των εγκύων, λεχώνων ή γαλουχουσών εργαζοµένων δεν θα έχουν πρόσφορα αποτελέσµατα εάν δεν συνοδεύονται από τη διατήρηση δικαιωµάτων σχετιζοµένων µε τη σύµβαση εργασίας, συµπεριλαµβανοµένης της διατήρησης αµοιβής ή/και του ευεργετήµατος κατάλληλου επιδόµατος
ότι, εξάλλου, ούτε οι διατάξεις περί αδείας µητρότητας θα έχουν πρόσφορα αποτελέσµατα εάν δεν συνοδεύονται από τη διατήρηση δικαιωµάτων σχετιζοµένων µε τη σύµβαση εργασίας και τη διατήρηση αµοιβής ή/και το ευεργέτηµα κατάλληλου επιδόµατος
ότι η έννοια του κατάλληλου επιδόµατος σε περίπτωση άδειας µητρότητος πρέπει να θεωρηθεί ως τεχνικό σηµείο αναφοράς µε σκοπό τον καθορισµό του ελάχιστου επιπέδου προστασίας και δεν θα πρέπει σε καµία περίπτωση να ερµηνεύεται ως εισάγουσα αναλογία µεταξύ εγκυµοσύνης και ασθενείας,
ΕΞΕ∆ΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ Ο∆ΗΓΙΑ:
ΤΜΗΜΑ Ι
ΣΤΟΧΟΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ
Άρθρο 1 - Στόχος
1. Η παρούσα οδηγία, η οποία είναι η δέκατη ειδική οδηγία σύµφωνα µε το άρθρο 16 παράγραφος 1 της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ, έχει ως στόχο την εφαρµογή µέτρων που αποβλέπουν στην βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία των εγκύων, λεχώνων ή γαλουχουσών εργαζοµένων. 2. Οι διατάξεις της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ, εξαιρέσει του άρθρου 2 παράγραφος 2, εφαρµόζονται πλήρως σε όλον τον τοµέα της παραγράφου 1, υπό την επιφύλαξη των τυχόν δεσµευτικότερων ή/και ειδικότερων διατάξεων της παρούσας οδηγίας.
3. Η παρούσα οδηγία δεν µπορεί να έχει ως στόχο τη µείωση των επιπέδων προστασίας των εγκύων, λεχώνων ή γαλουχουσών εργαζοµένων σε σχέση µε την κατάσταση που επικρατεί σε κάθε κράτος µέλος την ηµεροµηνία της έκδοσής της.
Άρθρο 2 - Ορισµοί
Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, νοούνται ως:
α) έγκυος εργαζοµένη, κάθε εργαζόµενη γυναίκα που είναι έγκυος και έχει πληροφορήσει τον εργοδότη της για την κατάστασή της, σύµφωνα µε την εθνική νοµοθεσία ή/και πρακτική
β) λεχώνα εργαζοµένη, καθε εργαζόµενη γυναίκα που διανύει το στάδιο της λοχείας κατά την έννοια της εθνικής νοµοθεσίας ή/και πρακτικής και έχει πληροφορήσει τον εργοδότη της για την κατάστασή της, σύµφωνα µε την ανωτέρω νοµοθεσία ή/και πρακτική 7
γ) γαλουχούσα εργαζοµένη, κάθε εργαζόµενη γυναίκα που διανύει το στάδιο της γαλουχίας κατά την έννοια της εθνικής νοµοθεσίας ή/και πρακτικής και έχει πληροφορήσει τον εργοδότη της για την κατάστασή της, σύµφωνα µε την ανωτέρω νοµοθεσία ή/και πρακτική.
ΤΜΗΜΑ ΙΙ ΓΕΝΙΚΕΣ ∆ΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 3 - Κατευθυντήριες γραµµές
1. Η Επιτροπή, συνεννοούµενη µε τα κράτη µέλη και επικουρούµενη από τη συµβουλευτική επιτροπή για την ασφάλεια, την υγιεινή και την προστασία της υγείας στον τόπο εργασίας, χαράζει τις κατευθυντήριες γραµµές σχετικά µε την εκτίµηση των χηµικών, φυσικών ή βιολογικών παραγόντων καθώς και των βιοµηχανικών µεθόδων παραγωγής που θεωρείται ότι ενέχουν κίνδυνο για την υγεία ή την ασφάλεια των εργαζοµένων γυναικών κατά την έννοια του άρθρου 2.
Οι αναφερόµενες στο πρώτο εδάφιο κατευθυντήριες γραµµές αφορούν επίσης και τις κινήσεις και θέσεις του σώµατος, την πνευµατική και φυσική κόπωση και τις άλλες φυσικές και πνευµατικές καταπονήσεις που συνδέονται µε τη δραστηριότητα των εργαζοµένων γυναικών κατά την έννοια του άρθρου 2.
2. Οι αναφερόµενες στην παράγραφο 1 κατευθυντήριες γραµµές έχουν στόχο να χρησιµεύσουν ως οδηγός για την προβλεπόµενη στο άρθρο 4 παράγραφος 1 αξιολόγηση. Προς τούτο, τα κράτη µέλη κοινοποιούν τις κατευθυντήριες αυτές γραµµές στους εργοδότες και τις εργαζόµενες γυναίκες ή/και στους εκπροσώπους τους στο οικείο κράτος µέλος.
Άρθρο 4 - Αξιολόγηση και ενηµέρωση
1. Όσον αφορά οιαδήποτε δραστηριότητα που ενδέχεται να εγκλείει συγκεκριµένο κίνδυνο έκθεσης στους παράγοντες, τις µεθόδους παραγωγής ή τις συνθήκες εργασίας, που περιλαµβάνονται στο µη εξαντλητικό κατάλογο του παραρτήµατος Ι, πρέπει να αξιολογείται, από τον εργοδότη, η φύση, ο βαθµός και η διάρκεια τηςέκθεσης των εργαζόµενων γυναικών κατά την έννοια του άρθρου 2, στη συγκεκριµένη επιχείρηση ή/και εγκατάσταση, είτε άµεσα είτε έµµεσα, µέσω των υπηρεσιών προστασίας και πρόληψης που προβλέπονται στο άρθρο 7 της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ, προκειµένου:
- να εκτιµηθεί κάθε κίνδυνος που απειλεί την ασφάλεια ή την υγεία καθώς και κάθε αντίκτυπος στην εγκύµοσύνη ή γαλουχία των εργαζοµένων γυναικών κατά την έννοια του άρθρου 2,
- να καθορισθούν τα µέτρα που πρέπει να ληφθούν.
2. Υπό την επιφύλαξη του άρθρου 10 της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ, στην συγκεκριµένη επιχείρηση ή/και εγκατάσταση, οι εργαζόµενες γυναίκες κατά την έννοια του άρθρου 2 και οι εργαζόµενες γυναίκες που ενδέχεται να βρεθούν σε µία από τις καταστάσεις που προβλέπονται στο άρθρο 2 ή/και οι εκπρόσωποί τους, ενηµερώνονται σχετικά µε τα αποτελέσµατα της αξιολόγησης που αναφέρεται στην παράγραφο 1 καθώς και σχετικά µε κάθε µέτρο που αφορά την ασφάλεια και την υγεία κατά την εργασία.
Άρθρο 5 - Συνέπειες των αποτελεσµάτων της αξιολόγησης
1. Υπό την επιφύλαξη του άρθρου 6 της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ, εάν τα αποτελέσµατα της αξιολόγησης, που αναφέρεται στο άρθρο 4 παράγραφος 1, δείξουν κίνδυνο για την ασφάλεια ή την υγεία, ή αν δείξουν αντίκτυπο στην εκγυµοσύνη ή τη γαλουχία της εργαζοµένης κατά την έννοια του άρθρου 2, ο εργοδότης λαµβάνει τα απαιτούµενα µέτρα προκειµένου να αποφευχθεί η έκθεση της εν λόγω εργαζοµένης σ' αυτόν τον κίνδυνο, µε προσωρινή προσαρµογή των συνθηκών εργασίας ή/και του χρόνου εργασίας της.
2. Εάν η προσαρµογή των συνθηκών εργασίας ή/και του χρόνου εργασίας είναι τεχνικά ή/και αντικειµενικά αδύνατη ή αν για λόγους δεόντως αιτιολογηµένους δεν είναι εύλογο να απαιτηθεί, ο εργοδότης λαµβάνει τα µέτρα που απαιτούνται ώστε να εξασφαλίσει για την εν λόγω εργαζοµένη αλλαγή θέσης.
3. Εάν η αλλαγή θέσης είναι τεχνικά ή/και αντικειµενικά αδύνατη, ή αν για λόγους δεόντως αιτιολογηµένους δεν είναι εύλογο να απαιτηθεί, η εν λόγω εργαζοµένη απαλλάσσεται από την εργασία, σύµφωνα µε τις εθνικές νοµοθεσίες ή/και πρακτικές, επί όλο το διάστηµα που χρειάζεται για την προστασία της ασφάλειας ή της υγείας της.
4. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρµόζονται, τηρουµένων των αναλογιών, στην περίπτωση κατά την οποία η εργαζοµένη που ασκεί δραστηριότητα απαγορευόµενη δυνάµει του άρθρου 6, µείνει έγκυος ή αρχίσει να γαλουχεί, και πληροφορήσει σχετικά τον εργοδότη της.
Άρθρο 6 - Απαγόρευση έκθεσης
Εκτός από τις γενικές διατάξεις σχετικά µε την προστασία των εργαζοµένων, και ιδίως τις διατάξεις σχετικά µε τις οριακές τιµές της έκθεσης κατά την εργασία:
1. οι έγκυοι εργαζόµενες, κατά την έννοια του άρθρου 2 στοιχείο α), δεν µπορούν σε καµία περίπτωση να υποχρεωθούν να εκτελέσουν δραστηριότητα της οποίας η αξιολόγηση έχει δείξει ότι συνεπάγεται κίνδυνο έκθεσης επικίνδυνης για την ασφάλεια ή την υγεία, στους παράγοντες ή τις συνθήκες εργασίας που αναφέρονται στο παράρτηµα ΙΙ τµήµα Α 7
2. οι γαλουχούσες εργαζόµενες, κατά την έννοια του άρθρου 2 στοιχείο γ), δεν µπορούν σε καµία περίπτωση να υποχρεωθούν να εκτελέσουν δραστηριότητα της οποίας η αξιολόγηση έχει δείξει ότι συνεπάγεται κίνδυνο έκθεσης, επικίνδυνης γιατην ασφάλεια ή την υγεία, στους παράγοντες ή τις συνθήκες εργασίας που αναφέρονται στο παράρτηµα ΙΙ τµήµα Β.
Άρθρο 7 - Νυκτερινή εργασία
1. Τα κράτη µέλη λαµβάνουν τα µέτρα που απαιτούνται προκειµένου οι εργαζόµενες κατά την έννοια του άρθρου 2 να µην υποχεούνται να εκτελούν νυκτερινή εργασία κατά τη διάρκεια της εγκυµοσύνης τους, καθώς και επί ένα χρονικό διάστηµα µετά τον τοκετό, το οποίο ορίζεται από την εθνική αρχή που είναι αρµόδια για την ασφάλεια και την υγεία, µε την επιφύλαξη της υποβολής, σύµφωνα µε τεχνικές λεπτοµέρειες που ορίζουν τα κράτη µέλη, ιατρικού πιστοποιητικού που βεβαιώνει την ανάγκη αυτού του µέτρου όσον αφορά την ασφάλεια και την υγεία της εν λόγω
εργαζοµένης.
2. Τα µέτρα που προβλέπονται στην παράγραφο 1 πρέπει να περιλαµβάνουν τη δυνατότητα, σύµφωνα µε τις εθνικές νοµοθεσίες ή/και πρακτικές:
α) µετακίνησης σε θέση εργασίας ηµέρας ή β) απαλλαγής από την εργασία ή παράτασης της άδειας µητρότητας, σε περίπτωση που αυτή η µετακίνηση είναι τεχνικά ή/και αντικειµενικά αδύνατη, ή που για λόγους δεόντως αιτιολογηµένους δεν είναι εύλογο να απαιτηθεί λογικά.
Άρθρο 8 - Άδεια µητρότητας
1. Τα κράτη µέλη λαµβάνουν τα µέτρα που απαιτούνται προκειµένου οι εργαζόµενες κατά την έννοια του άρθρου 2 να δικαιούνται άδεια µητρότητας διάρκειας 14 συναπτών εβδοµάδων τουλάχιστον, που κατανέµονται πριν ή/και µετά τον τοκετό, σύµφωνα µε τις εθνικές νοµοθεσίες ή/και πρακτικές.
2. Η άδεια µητρότητας που προβλέπεται στην παράγραφο 1 πρέπει να περιλαµβάνει υποχρεωτική άδεια µητρότητας δύο εβδοµάδων τουλάχιστον, που κατανέµονται πριν ή/και µετά τον τοκετό, σύµφωνα µε τις εθνικές νοµοθεσίες ή/και πρακτικές.
Άρθρο 9 - Απαλλαγή από την εργασία για προγεννητικές εξετάσεις
Τα κράτη µέλη λαµβάνουν τα µέτρα που απαιτούνται προκειµένου οι έγκυοι εργαζόµενες, κατά την έννοια του άρθρου 2 στοιχείο α), να απολαύουν, σύµφανα µε την εθνική νοµοθεσία ή/και πρακτική, απαλλαγής από την εργασία, χωρίς απώλεια αποδοχών για να υποβάλλονται σε εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου, εφόσον αυτές οι εξετάσεις πρέπει να γίνουν κατά τη διάρκεια του χρόνου εργασίας.
Άρθρο 10 - Απαγόρευση απόλυσης
Προκειµένου να εξασφαλισθεί στις εργαζόµενες γυναίκες, κατά την έννοια του άρθρου 2, η άσκηση των δικαιωµάτων προστασίας της ασφάλειας και της υγείας της, τα οποία αναγνωρίζονται στο παρόν άρθρο, προβλέπεται ότι:
1. τα κράτη µέλη λαµβάνουν τα µέτρα που απαιτούνται προκειµένου να απαγορευθεί η απόλυση των εργαζοµένων γυναικών, κατά την έννοια του άρθρου 2, επί διάστηµα εκτεινόµενο από την αρχή της εγκυµοσύνης τους ως το τέλος της άδειας µητρότητας που προβλέπεται στο άρθρο 8 παράγραφος 1, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις που δεν συνδέονται µε την κατάστασή τους και γίνονται δεκτές από τις εθνικές νοµοθεσίες ή/και πρακτικές και, ενδεχοµένως, εφόσον το εγκρίνει η αρµόδια αρχή
2. σε περίπτωση που απολυθεί εργαζόµενη γυναίκα, κατά την έννοια του άρθρου 2, κατά το διάστηµα που προβλέπεται στο σηµείο 1, ο εργοδότης πρέπει να δικαιολογήσει δεόντως την απόλυση γραπτώς 7
3. τα κράτη µέλη λαµβάνουν τα µέτρα που απαιτούνται για να προστατευθούν οι εργαζόµενες γυναίκες, κατά την έννοια του άρθρου 2, από τις επιπτώσεις απόλυσης, η οποία είναι παράνοµη δυνάµει του σηµείου 1.
Άρθρο 11 - Δικαιώµατα συναφή προς τη σύµβαση εργασίας
Προκειµένου να εξασφαλισθεί στις εργαζόµενες εγκύους, κατά την έννοια του άρθρου 2, η άσκηση των δικαιωµάτων προστασίας της ασφάλειας και της υγείας της, τα οποία αναγνωρίζονται στο παρόν άρθρο, προβλέπονται τα ακόλουθα:
1. στις περιπτώσεις που προβλέπονται στα άρθρα 5, 6 και 7, τα δικαιώµατα που σχετίζονται µε τη σύµβαση εργασίας, περιλαµβανοµένης της διατήρησης αµοιβής ή/και του ευεργετήµατος κατάλληλου επιδόµατος των εργαζοµένων γυναικών κατά την έννοια του άρθρου 2, πρέπει να εξασφαλίζονται σύµφωνα µε τις εθνικές νοµοθεσίες ή/και πρακτικές
2. στην περίπτωση που αναφέρεται στο άρθρο 8, πρέπει να εξασφαλίζονται:
α) τα δικαιώµατα που σχετίζονται µε τη σύµβαση εργασίας των εργαζοµένων γυναικών κατά την έννοια του άρθρου 2, εκτός από τα δικαιώµατα που αναφέρονται στο κατωτέρων στοιχείο β)
β) η διατήρηση αµοιβής ή/και το ευεργέτηµα κατάλληλου επιδόµατος στις εργαζόµενες κατά την έννοια του άρθρου 2
3. το επίδοµα που αναφέρεται στο σηµείο 2 στοιχείο β) κρίνεται κατάλληλο εφόσον εξασφαλίζει αµοιβή ισοδύναµη τουλάχιστον προς εκείνη που θα εισέπραττε η ενδιαφερόµενη εργαζοµένη σε περίπτωση διακοπής των δραστηριοτήτων της για λόγους συνδεδεµένους µε την κατάσταση της υγείας της, εντός ενός ενδεχοµένου ανωτάτου ορίου καθοριζοµένου από τις εθνικές νοµοθεσίες
4. τα κράτη µέλη έχουν τη δυνατότητα να εξαρτούν το δικαίωµα αµοιβής ή επιδόµατος που αναφέρεται στο σηµείο 1 και στο σηµείο 2 στοιχείο β) από την προϋπόθεση ότι η ενδιαφερόµενη εργαζοµένη πληροί τους προβλεπόµενους από τις εθνικές νοµοθεσίες όρους πρόσβασης σ' αυτά τα ευεργετήµατα.
Οι προαναφερόµενοι όροι δεν πρέπει σε καµία περίπτωση να προβλέπουν περιόδους προηγούµενης εργασίας, µεγαλύτερες των δώδεκα µηνών, αµέσως πριν από την πιθανή ηµεροµηνία του τοκετού.
Άρθρο 12 - Υπεράσπιση των δικαιωµάτων
Τα κράτη µέλη εισάγουν στην εσωτερική τους έννοµη τάξη τα αναγκαία µέτρα, προκειµένου να καταστεί δυνατό σε κάθε εργαζοµένη που θεωρεί ότι θίγεται από τη µη τήρηση των υποχρεώσεων που προκύπτουν από την παρούσα οδηγία να διεκδικεί τα δικαιώµατά της διά της δικαστικής οδού ή/και, σύµφωνα µε τις εθνικές νοµοθεσίες ή/και πρακτικές, διά της προσφυγής σε άλλες αρµόδιες αρχές.
Άρθρο 13 - Τροποποίηση των παραρτηµάτων
1. Οι καθαρά τεχνικές προσαρµογές του παραρτήµατος Ι αναλόγως τεχνικής προόδου, της εξελίξεως των διεθνών κανόνων ή προδιαγραφών και των γνώσεων στον τοµέα που καλύπτει η παρούσα οδηγία, αποφασίζονται µε τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 17 της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ.
2. Το παράρτηµα ΙΙ µπορεί να τροποποιηθεί µόνο σύµφωνα µε τη διαδικασία πουπροβλέπει το άρθρο 118 Α της συνθήκης.
Άρθρο 14 - Τελικές διατάξεις
1. Τα κράτη µέλη θεσπίζουν τις αναγκαίες νοµοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις προκειµένου να συµµορφωθούν µε την παρούσα οδηγία το αργότερο δύο έτη µετά την έκδοσή της ή βεβαιώνονται το αργότερο δύο έτη µετά την έκδοση της παρούσας οδηγίας ότι οι κοινωνικοί εταίροι εφαρµόζουν τις αναγκαίες διατάξεις κατόπιν συµφωνίας, οφείλοντας να θεσπίσουν κάθε αναγκαία διάταξη ώστε να είναι ανά πάσα στιγµή σε θέση να εγγυηθούν τα επιβαλλόµενα από την παρούσα οδηγία αποτελέσµατα. Τα κράτη µέλη ενηµερώνουν αµέσως την Επιτροπή σχετικά.
2. Οι διατάξεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1, όταν θεσπίζονται από τα κράτη µέλη, αναφέρονται στην παρούσα οδηγία ή συνοδεύονται από παρόµοια αναφορά κατά την επίσηµη δηµοσίευσή τους. Οι λεπτοµερείς διατάξεις για την αναφορά αυτή καθορίζονται από τα κράτη µέλη.
3. Τα κράτη µέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή το κείµενο των βασικών διατάξεων εσωτερικού δικαίου που έχουν ήδη εκδώσει ή που εκδίδουν στον τοµέα ο οποίος διέπεται από την παρούσα οδηγία.
4. Τα κράτη µέλη υποβάλλουν στην Επιτροπή ανά πενταετία έκθεση για την πρακτική εφαρµογή των διατάξεων της παρούσας οδηγίας, αναφέροντας τις απόψεις των κοινωνικών εταίρων.
Ωστόσο, τα κράτη µέλη υποβάλλουν για πρώτη φορά στην Επιτροπή έκθεση για την εφαρµογή στην πράξη των διατάξεων της παρούσας οδηγίας, αναφέροντας τις απόψεις των κοινωνικών εταίρων, τέσσερα έτη µετά την έκδοση της.
Η Επιτροπή ενηµερώνει σχετικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συµβούλιο, την Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή και τη συµβουλευτική επιτροπή για την ασφάλεια, την υγιεινή και την προστασία της υγείας στον τόπο εργασίας.
5. Η Επιτροπή υποβάλλει, σε περιοδική βάση, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συµβούλιο και την Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή, έκθεση σχετικά µε την εφαρµογή της παρούσας οδηγίας, λαµβάνοντας υπόψη τις παραγράφους 1, 2 και 3.
6. Το Συµβούλιο θα επανεξετάσει την παρούσα οδηγία, µε βάση εκτίµηση η οποία θα πραγµατοποιηθεί βάσει των εκθέσεων που αναφέρονται στην παράγραφο 4 δεύτερο εδάφιο και, ενδεχοµένως βάσει προτάσεως, την οποία θα υποβάλει η Επιτροπή, το αργότερο πέντε έτη µετά την έκδοσή της.
Άρθρο 15
Η παρούσα οδηγία απευθύνεται στα κράτη µέλη.
Λουξεμβούργο, 19 Οκτωβρίου 1992.
Η Οδηγία ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το Νόμο 1483/1984, το Προεδρικό Διάταγμα 176/97 (ΦΕΚ Α 150 15/07/1997) και το νόμο 1414/1984.
