Μετοχικό Ταμείο Στρατού. Ασφαλιστικές παροχές του ταμείου στις νυμφενόμενες θυγατέρες των μετόχων ή μερισματούχων λόγω προικός. Επιστροφή των καταβληθεισών λόγω προικοδοτήσεως κρατήσεως σε περίπτωση θανάτου της θυγατέρας υπό το καθεστώς του ν. 1105/1980. Απαγόρευση της χορήγησης παροχών λόγω γάμου σε θυγατέρες μόνο, ασφαλισμένων ή συνταξιούχων σύμφωνα με το ν. 1329/1983 και θέσπιση βοηθήματος επαγγελματικής ή οικογενειακής αυτοτέλειας για τα παιδιά που γεννήθηκαν μετά την 17/2/1983, ανεξαρτήτως φύλου. Οι υφιστάμενες μέχρι το χρόνο αυτό σχέσεις κοινωνικής ασφάλισης διατηρούνται σε ισχύ και διέπονται από τις προϋσχύουσες του ν. 1329/1983 διατάξεις. Επιστροφή κρατήσεων λόγω προικοδοτήσεως σε περίπτωση θανάτου της θυγατέρας υπό το καθεστώς του ν. 1105/1980. Περιστατικά. Απορρίπτεται η αναίρεση.
Αριθμός 3251/1996 ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Α` Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 27 Νοεμβρίου 1995, με την εξής σύνθεση: Δ. Μαργαρίτης, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Α` Τμήματος, Φ. Κατζούρος, Θ. Παπαευαγγέλου, Σύμβουλοι, Δ. Μπριόλας, Ελ. Τσούμπα, Πάρεδροι. Γραμματέας η Ε. Κουμεντέρη, Γραμματέας του Α Τμήματος. Γ ι ά να δικάσει την από 20 Δεκεμβρίου 1988 αίτηση: τ ο υ Μ. Γ., ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Ιωάννη Καλονόμο (Α.Μ. 4752), που τον διόρισε με πληρεξούσιο, κ α τ ά 1) του Υ. Ε. Α., ο οποίος δεν παρέστη, 2) του Μ. Τ. Σ., το οποίο παρέστη με τον δικηγόρο Αθαν. Ζόμπολα (Α.Μ. 3326). Με την αίτηση αυτή ο αναιρεσείων επιδιώκει να αναιρεθεί η υπ` αριθ. 8327/1988 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών. Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του Εισηγητού, Παρέδρου Δ. Μπριόλα. Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο του αναιρεσείοντος, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους αναιρέσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τον πληρεξούσιο του καθ` ου Ταμείου, που ζήτησε την απόρριψή της. Μετά τη δημόσια συνεδρίαση, το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη, σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι, Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο Ν ό μ ο 1. Επειδή για την κρινόμενη αίτηση έχουν καταβληθεί τα νόμιμα τέλη και το παράβολο (Διπλότυπα είσπραξης 8906456-57/1988 του Ταμείου Δικαστικών Εισπράξεων Αθηνών και Γραμμάτια Παραβόλου Α.082760, Α.873566). 2. Επειδή με την αίτηση ζητείται παραδεκτώς η αναίρεση της αποφάσεως 8327/1988 του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, με την οποία απορρίφθηκε προσφυγή του αναιρεσείοντος κατά της 2521/14/24.7.1987 αποφάσεως του Διοικητικού Συμβουλίου του Μετοχικού Ταμείου Στρατού. Με την τελευταία αυτή απόφαση απορρίφθηκε αίτημα του ιδίου να του επιστραφούν οι κρατήσεις που είχε καταβάλλει για την προικοδότηση της θανούσης θυγατέρας του με βάση την 2412/Φ.951/360/431347/1984 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Αμυνας και Οικονομικών. 3. Επειδή το άρθρο 25 του Π.Δ/τος της 10.5/20.7.1925 "Περί Κώδικος των Νόμων και Νομοθετικών Διαταγμάτων "περί Μετοχικού Ταμείου του κατά Γην Στρατού" (φ. Α` 2410) προέβλεπεν ότι : "Εις τας δια την πρώτην φοράν νυμφευομένας θυγατέρας, των μετόχων ή μερισματούχων καταβάλλεται εφ` άπαξ παρά του Μετοχικού Ταμείου του κατά Γην Στρατού, λόγω προικός, ποσόν ίσον προς δύο ετών μέρισμα, εκείνου το οποίον απολαμβάνει ή δικαιούται κατά την εποχήν της τελέσεως του γάμου ο πατήρ αυτών μέτοχος ή μερισματούχος ή η ορφανική οικογένεια.......". Ακολούθως, με το άρθρο 6 του Α.Ν. 559/1937 "Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως διατάξεών τινων της νομοθεσίας περί Μετοχικού Ταμείου Στρατού" (φ. Α` 107) αυξήθηκε το ύψος της ανωτέρω παροχής λόγω προικός, ενώ με το άρθρο 7 του ιδίου Α.Ν. ορίσθηκε ότι : "1. Οι μέτοχοι και μερισματούχοι του Ταμείου, οι τυγχάνοντες γονείς θηλέων αγάμων τέκνων καταβάλλουν από της 1ης του μεθεπομένου μηνός της δημοσιεύσεως του παρόντος εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως λόγω προικοδοτήσεως και μέχρι του γάμου τούτων, τα κάτωθι ποσά μηνιαίως κατά βαθμούς δι` έκαστον άγαμον θήλυ τέκνον ....... Αι κρατήσεις αύται ενεργούνται δια μεν τους εν ενεργεία μετόχους εκ των μηνιαίων αποδοχών των, δια δε τους εν αποστρατεία ως και τους των πολεμικών καταστάσεων του Νόμου 4506 εκ του μηνιαίου μερίσματός των αδιακρίτως αν λαμβάνωσιν άρτιον μέρισμα ή μη. 2. Η κατά τ` ανωτέρω ενεργουμένη κράτησις, είναι υποχρεωτική διά πάντας τους μετόχους, ασχέτως αν έχωσιν αναγνωρίση τον γάμον των ή μη και μέχρι της νυμφεύσεως των αγάμων θυγατέρων. 3. Επιστροφή κρατήσεων λόγω προικοδοτήσεως εν ουδεμιά περιπτώσει ενεργείται. 4. .....". Αντιθέτως όμως προς την τελευταία αυτή παρ. 3, η μεταγενέστερη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 4 του Ν. 1105/1980 (φ. Α` 299) όρισε ότι : "Γονείς, μέτοχοι ή μερισματούχοι δικαιούνται επιστροφής των καταβληθεισών λόγων προικοδοτήσεως κρατήσεων, ατόκως, εν περιπτώσει θανάτου του δι` ο κατεβλήθησαν αύται θήλεος τέκνου των". 4. Επειδή ο Ν. 1329/1983 (φ. Α` 25), με τον οποίο αναμορφώθηκαν οι διαάξεις του οικογενειακού δικαίου του Αστικού Κώδικα, προς το σκοπό εναρμονίσεώς τους προς τις διατάξεις των άρθων 4 παρ. 2 και 116 παρ. 2 του ισχύοντος Συντάγματος, προβλέπει στο άρθρο 64 αυτού τα εξής: "Σχέσεις κοινωνικής ασφάλισης που προβλέπουν εισφορές και παροχές για προικοδότηση ή άλλες παροχές που δίνονται εν όψει γάμου και στηρίζονται στη διάκριση φύλου απαγορεύονται. (παρ. 1). Διατάξεις νόμων ή καταστατικών των φορέων κοινωνικής ασφάλισης που προβλέπουν ασφαλιστικές σχέσεις της προηγούμενης παραγράφου παραμένουν προσωρινά σε ισχύ. Μέσα σε έξι μήνες από τη δημοσίευση αυτού του νόμου, με κοινές αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών και του Υπουργού που εποπτεύει τον φορέα, τροποποιούνται οι ισχύουσες διατάξεις, ώστε οι προβλεπόμενες παροχές της πρώτης παραγράφου να δίνονται ως παροχές για τη δημιουργία ή την ενίσχυση οικογενειακής ή επαγγελματικής αυτοτέλειας, χωρίς διάκριση φύλου. Με τις ίδιες αποφάσεις ορίζονται συγχρόνως και οι όροι της νέας ασφαλιστικής σχέσης (παρ. 2). Υφιστάμενες σχέσεις κοινωνικής ασφάλισης της πρώτης παραγράφου εφόσον έχουν καταβληθεί εισφορές κατά τη δημοσίευση αυτού του νόμου, εξακολουθούν να ισχύουν έως τη λήξη τους κατά τις κείμενες διατάξεις. Σ` αυτή την περίπτωση η ασφαλιστική παροχή καταβάλλεται στη γυναίκα, σύμφωνα με τους όρους που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία, και πάντως όχι ως προίκα". (παρ. 3). Με βάση την εξουσιοδοτική διάταξης της ανωτέρω παρ. 2 εκδόθηκε η υπ` αριθ. 2412/Φ.951/360/431347/17.1/15.2.1984 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Αμυνας και Οικονομικών (φ. 74 Β`), στο άρθρο 1 της οποίας ορίζεται ότι "1. Στα παιδιά των Μετόχων και Μερισματούχων του ΜΤΣ τα γεννηθέντα από τη δημοσίευση του Νόμου 1329/83 και μετά, τα δικαιούμενα μερίσματα από το Ταμείο κατά τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις της περί ΜΤΣ Νομοθεσίας, καταβάλλεται βοήθημα επαγγελματικής ή οικογενειακής αυτοτέλειας. 2. Οπου στην παρούσα απόφαση αναφέρεται ο όρος "βοήθημα" νοείται το βοήθημα επαγγελματικής ή οικογενειακής αυτοτέλειας και όπου ο όρος "Ταμείο" νοείται το Μετοχικό Ταμείο Στρατού". Στο άρθρο 3 ορίζεται ότι : "1. Το βοήθημα αυτό καταβάλλεται με τις κατωτέρω προϋποθέσεις"α) Με την τέλεση γάμου. β) Από την ενηλικίωση του παιδιού και μέχρι συμπληρώσεως του 30ού έτους της ηλικίας του. 2. Το δικαίωμα της καταβολής του βοηθήματος ασκείται κατόπιν αιτήσεως στο Ταμείο του δικαιούχου παιδιού .......". Τέλος, στο άρθρο 4 αυτής ορίζεται ότι : 1. Για την καταβολή του βοηθήματος γίνεται υποχρεωτικά μηνιαία κράτηση υπέρ του Ταμείου σε ποσοστό 2% για κάθε παιδί επί των αποδοχών των Μετόχων και των Αξιωματικών Πολεμικής Διαθεσιμότητας που υπολογίζονται οι πάγιες κρατήσεις σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και σε ποσοστό 5% για κάθε παιδί επί του ακαθαρίστου μηνιαίου μερίσματος των Μερισματούχων. 2......... 3........ 4. Οι κρατήσεις ασφαλισμένων παιδιών σε περίπτωση θανάτου τους, επιστρέφονται στους γονείς Μετόχους ή Μερισματούχους. Η επιστροφή γίνεται στους δικαιούχους άτοκα και για τον υπολογισμό των κρατήσεων που επιστρέφονται λαμβάνεται σαν βάση η τελευταία κράτηση που αποδόθηκε πολλαπλασιαζομένη επί του αριθμού των μηνών που διενεργήθηκαν αυτές. 5. ......". 5. Επειδή, ενόψει των δύο πρώτων παραγράφων του άρθρου 64 του Ν. 1329/1983, κατά τις οποίες απαγορεύονται στο εξής σχέσεις κοινωνικής ασφάλισης που προβλέπουν τη χορήγηση παροχών λόγω γάμου μόνο σε θυγατέρες ασφαλισμένων ή συνταξιούχων, εκτός αν αυτές επεκταθούν με την κοινή υπουργική απόφαση της παρ. 2 του ιδίου άρθρου, και στους γυιούς των εν λόγω ασφαλισμένων ή συνταξιούχων, η μεταβατική διάταξη της παρ. 3 του άρθρου αυτού θεμιτώς κατά το Σύνταγμα προβλέπει ότι διατηρούνται σε ισχύ μέχρι τη λήξη τους, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, υφιστάμενες σχέσεις κοινωνικής ασφάλισης που προβλέπουν τη χορήγηση γαμήλιων παροχών μόνο σε γυναίκες (Σ.Ε. 2654/96, 7μελ.). Κατά την έννοια δε της τελευταίας αυτής διατάξεως της παρ. 3, οι υφιστάμενες σχέσεις κοινωνικής ασφάλισης που διατηρούνται σε ισχύ μέχρι την καθ` οποιοδήποτε τρόπο λήξη τους, διέπονται από τις προϊσχύουσες διατάξεις ως προς όλες τις συνέπειες, επομένως και ως προς την επιστροφή των εισφορών σε περίπτωση θανάτου της θυγατέρας ασφαλισμένου ή συνταξιούχου που είχε καταβάλλει εισφορές για τη χορήγηση γαμήλιας παροχής σε αυτήν. Συνάδοντας προς τις ρυθμίσεις αυτές, η αναφερθείσα κοινή υπουργική απόφαση 2412/Φ.951/360/431347/17.1/15.2.1984 επεκτείνει στα παιδιά και των δύο φύλων των ασφαλισμένων ή συνταξιούχων του Μετοχικού Ταμείου Στρατού, που γεννήθηκαν από τη δημοσίευση του Ν. 1329/1983 (18.2.1983) και μετά, τη χορηγούμενη κατά τις προϊσχύουσες διατάξεις μόνο σε θυγατέρες γαμήλια παροχή (προίκα) υπό τη μορφή πλέον του βοηθήματος επαγγελματικής ή οικονομικής αυτοτέλειας του τέκνου. Οι διατάξεις δε της εν λόγω κοινής υπουργικής αποφάσεως εφαρμόζονται μόνο στις νέες ασφαλιστικές σχέσεις, δηλ. εκείνες που συνάπτονται για παιδιά που γεννήθηκαν μετά την 17.2.1983, όπως ορίζεται στο τελευταίο εδάφιο της ανωτέρω εξουσιοδοτικής διατάξεως της παρ. 2 του άρθρου 64 του Ν. 1329/1983, βάσει της οποίας εκδόθηκε η κοινή αυτή υπουργική απόφαση. 6. Επειδή με την προσβαλλόμενη απόφαση έγιναν δεκτά τα εξής: Ο αναιρεσείων κατέβαλλε εισφορές (κρατήσεις) στο Μετοχικό Ταμείο Στρατού, αρχικά ως Αξιωματικός και στη συνέχεια ως συνταξιούχος Υποστράτηγος της Ελληνικής Χωροφυλακής, για τη χορήγηση προικοδοτήσεως στη θυγατέρα του που γεννήθηκε στις 3.4.1959. Με την υπ` αριθ. 63077/10.4.1987 αίτησή του προς το Ταμείο ζήτησε να του επιστραφούν οι κρατήσεις που είχαν γίνει για τον ανωτέρω σκοπό λόγω θανάτου της θυγατέρας του που επήλθε στις 5.4.1987. Το Ταμείο του επέστρεψε ποσό 138.277 δρχ. που αντιστοιχούσε στις καταβληθείσες κρατήσεις. Με τη νεότερη από 14.7.1987 αίτησή του ο αναιρεσείων ζήτησε να υπολογισθούν οι επιστρεπτέες κρατήσεις με βάση το άρθρο 4 παρ. 4 της αναφερθείσας κοινής υπουργικής αποφάσεως 2412/Φ.951/360/ 431347/1984. Το αίτημα αυτό απορρίφθηκε με την απόφαση 2521/14/24.7.1987 του Διοικητικού Συμβουλίου του αναιρεσιβλήτου Ταμείου, με την αιτιολογία ότι στην περίπτωση του αναιρεσείοντος δεν έχει εφαρμογή η διάταξη αυτή της κοινής υπουργικής αποφάσεως, αλλά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 1105/1980. Η αιτιολογία αυτή υιοθετήθηκε από την προσβαλλόμενη απόφαση του διοικητικού πρωτοδικείου, το οποίο δέχθηκε ότι, εφόσον οι κρατήσεις για την προικοδότηση της θυγατέρας του αναιρεσείοντος, που γεννήθηκε στις 3.4.1959, έγιναν πριν από το Ν. 1329/1983, η επιστροφή αυτών διέπεται από τις προϊσχύουσες διατάξεις και όχι από την ανωτέρω κοινή υπουργική απόφαση, η οποία ορίζει ρητώς στο άρθρο 1 παρ. 1 αυτής ότι εφαρμόζεται μόνο σε παιδιά μετόχων ή μερισματούχων του Μετοχικού Ταμείου Στρατού που γεννήθηκαν από τη δημοσίευση του Ν. 1329/1983 και μετά. Η αιτιολογία αυτή είναι νόμιμη, διότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η υφιστάμενη κατά τη δημοσίευση του Ν. 1329/1983 ασφαλιστική σχέση του αιτούντος με το αναιρεσίβλητο Ταμείο εξακολουθεί να διέπεται από τις προϊσχύουσες διατάξεις ως προς όλες τις συνέπειες και, επομένως, ως προς την επιστροφή των καταβληθεισών εισφορών, οι οποίες νομίμως υπολογίσθηκαν με βάση τη διάταξη του άρθρου 4 παρ. 3 του Ν. 1105/1980. Οι λόγοι δε αναιρέσεως, με τους οποίους προβάλλεται ότι οι επιστρεπτέες κρατήσεις έπρεπε να υπολογισθούν βάσει της ευμενέστερης διατάξεως του άρθρου 4 παρ. 4 της κοινής υπουργικής αποφάσεως του 1984, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι, διότι οι διατάξεις της αποφάσεως αυτής εφαρμόζονται, κατά τα εκτεθέντα, μόνον επί ασφαλιστικών σχέσεων για παιδιά που γεννήθηκαν από τη δημοσίευση του Ν. 1329/1983 και μετά. 7. Επειδή ο λόγος αναιρέσεως, που αναπτύσσεται στο από 28.7.95 δικόγραφο προσθέτων λόγων και στα 3 υπομνήματα του αιτούντος, κατά τον οποίο η διάταξη του άρθρου 4 παρ. 3 του Ν. 1105/1980 παραβιάζει την αρχή της ισότητας, διότι προβλέπει μόνον την επιστροφή των κρατήσεων για την περίπτωση θυγατέρας που πέθανε, ενώ για θυγατέρα που συνάπτει γάμο έχοντας ίδιο χρόνο ασφάλισης προβλέπεται η καταβολή ολόκληρης της προικοδοτήσεως, την οποία έπρεπε εν προκειμένω να λάβει ο αιτών, καθώς και ο συναφής λόγος αντισυνταγματικότητας εκ του ότι γίνεται διάκριση στη νομοθεσία του αναιρεσιβλήτου Ταμείου, ως προς την επιστροφή των εισφορών, μεταξύ μετόχων που έχουν καταβάλλει τις ίδιες εισφορές για τις θυγατέρες τους, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι. Τούτο διότι το Σύνταγμα δεν κατοχυρώνει την πλήρη ανταποδοτι- κότητα ασφαλιστικών εισφορών και παροχών και ενόψει αυτού η επιστροφή των ασφαλιστικών εισφορών σε περίπτωση ματαιώσεως του ασφαλιστικού κινδύνου δεν είναι υποχρεωτική για το νομοθέτη, δεδομένου ότι ο ασφαλιστικός Οργανισμός αναδέχεται τον κίνδυνο κατά τη διάρκεια της ασφαλιστικής σχέσης, και συνεπώς δύναται ο νομοθέτης θεμιτώς κατά το Σύνταγμα να μην επιτρέπει καθόλου την επιστροφή των εισφορών σε περίπτωση ματαιώσεως του κινδύνου (όπως προέβαλε η αναφερθείσα διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 7 του Α.Ν. 559/1937) ή να προβλέπει την επιστροφή αυτών εν όλω ή εν μέρει, ασυνδέτως προς το ύψος της παροχής που θα κατεβάλλετο αν είχε επέλθει ο ασφαλιστικός κίνδυνος. Εξ άλλου, εφόσον το άρθρο 64 του Ν. 1329/1983 όρισε, θεμιτώς κατά το Σύνταγμα σύμφωνα με τα εκτεθέντα, ότι οι υφιστάμενες κατά τη δημοσίευσή του ασφαλιστικές σχέσεις προικοδοτήσεως θυγατέρων των ασφαλισμένων διέπονται μέχρι της λήξη τους από τις προϊσχύουσες διατάξεις ως προς όλες τις συνέπειες, περιλαμβανομένης και της επιστροφής των εισφορών, δεν δημιουργείται ανισότητα από το ότι ο Ν. 1105/1980 ρυθμίζει διαφορετικά το θέμα της επιστροφής των εισφορών, σε περίπτωση θανάτου της θυγατέρας ασφαλισμένου ή συνταξιούχου του Μ.Τ.Σ., σε σχέση με την κοινή υπουργική απόφαση 2412/Φ.951/360/431347/17.1/ 15.2.1984, δεδομένου ότι οι ρυθμίσεις της αποφάσεως αυτής αφορούν άλλη κατηγορία ασφαλιζομένων πρόσωπα (αγόρια και κορίτσια που γεννήθηκαν μετά τις 17.2.1983) και αποβλέπουν στην εξυπηρέτηση διαφορετικών σκοπών σε σχέση με τις προϊσχύουσες διατάξεις περί προικοδοτήσεως των θυγατέρων. 8. Επειδή, κατά συνέπεια, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί, αφού δεν ευσταθεί κανένας από τους προβαλλόμενους με το αναιρετήριο και το δικόγραφο προσθέτων λόγων λόγους αναιρέσεως, ενώ ο αναιρεσείων πρέπει να απαλλαγεί από τη δικαστική δαπάνη του αναιρεσιβλήτου ταμείου λόγω των περιστάσεων. (άρθρο 39 παρ. 1 π.δ. 18/1989, φ. Α` 8). Δ ι ά τ α ύ τ α Απορρίπτει την κρινόμενη αίτηση. Διατάσσει την κατάπτωση του παραβόλου, και Απαλλάσσει τον αναιρεσείοντα από τη δικαστική δαπάνη του αναιρεσιβλήτου. Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 30 Νοεμβρίου 1995 και 5 Ιουνίου 1996 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 24ης Ιουνίου 1996. Ο Πρόεδρος του Α Τμήματος Η Γραμματέας του Α` Τμήματος Δ. Μαργαρίτης Ε. Κουμεντέρη
