Σύνταξη γήρατος μητέρας με ανήλικα τέκνα. Επέκταση του δικαιώματος και στον πατέρα κατ΄ εφαρμογή της αρχής της ισότητας των φύλων. Αρθρο 28 ΑΝ 1846/1951. Τα προβλεπόμενα από τη διάταξη αυτή προνόμια για την ασφαλισμένη μητέρα ανηλίκων παιδιών πρέπει να μπορούν να εφαρμοσθούν και για τον ασφαλισμένο πατέρα ανηλίκων παιδιών, ανεξαρτήτως του εάν ο πατέρας έχει και την αποκλειστική γονική μέριμνα των ανηλίκων τέκνων του. Μειοψηφία. Δικονομικά θέματα. Προσφυγή κατά του ΙΚΑ για την ακύρωση πράξεων με τις οποίες απερρίφθη το αίτημα του προσφεύγοντος για τη χορήγηση σε αυτόν κυρίας συντάξεως γήρατος. Μόνη εκτελεστή η επί της ενδικοφανούς προσφυγής απόφαση της ΤΔΕ. Δέχεται εν μέρει την προσφυγή. Απόρριψη αιτήματος επιδίκασης τόκων λόγω του μη προσδιορισμού της επιδίκου συντάξεως κατά το χρηματικό της ποσό. Η απόφαση αυτή εισήχθη στη ΝΟΜΟΣ με επιμέλεια του συνδρομητή μας κου Ανδρέα Ματθαίου, δικηγόρου Δ-Ν.
Αριθμός Απόφασης: 136/2010
ΤΟ ΤΡΙΜΕΛΕΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΧΑΝΙΩΝ
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριο του στις 22 Ιανουαρίου 2010, με την εξής σύνθεση: Αικατερίνη Κοφινά. Πρόεδρος Πρωτοδικών Δ.Δ. Ιωάννης Μαρκάκης (Εισηγητής ) και Φωτεινή Κούρεντα, Πρωτοδίκες Δ.Δ. Γραμματέας η Στέλλα Νικολουδάκη, δικαστική υπάλληλος.
Για να δικάσει την από 9.6.2008 προσφυγή. Του .......... κατοίκου Χανίων (......), ο οποίος δεν παραστάθηκε.
Κατά του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων - Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Μισθωτών (Ι.Κ.Α.-ΕΤΑΜ), που εκπροσωπείται από τον Διευθυντή του Περιφερειακού Υποκαταστήματος Ι.K.A.-E.T.A.M. Χανίων και παραστάθηκε δια του πληρεξουσίου του δικηγόρου Χρήστου Πραματευτάκη.
Κατά τη συζήτηση ο διάδικος που παραστάθηκε ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του και ζήτησε αυτά που αναφέρονται στα πρακτικά της συζήτησης.
Μετά τη συνεδρίαση το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη. Η κρίση του Δικαστηρίου είναι η εξής:
1. Με το κρινόμενο ένδικο βοήθημα, φέρον τον τίτλο « προσφυγή-σγωγή», για την άσκηση του οποίου κατεβλήθη το προβλεπόμενο για την άσκηση προσφυγής παράβολο (βλ. τα 4236822 και 1846546 ειδικά έντυπα), ζητείται η ακύρωση. α)της 599/12.5.2008 αποφάσεως του Δ/ντή του Περιφερειακού Υποκ/τος ΙΚΑ - ΕΤΑΜ Χανίων, με την οποία απερρίφθη ως αβάσιμο το αίτημα του ήδη προσφεύγοντος, ασφαλισμένου του καθ`ου ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, για την προς αυτόν χορήγηση κυρίας συντάξεως γήρατος από το καθ` ου (μειωμένης), κατά την ισχύουσα διάταξη του άρθρου 28 παρ. 3 ( περ. δ` ) του Α.Ν. 1846/1951 ( ΦΕΚ Α` 179 ), β) της σιωπηρός απορρίψεως από την Τοπική Διοικητική Επιτροπή (ΤΔΕ) του ως άνω Υποκ/τος της με αρ. πρωτ. 499/2008 ενστάσεως του προσφεύγοντος κατά της ανωτέρω αποφάσεως, καθώς και κάθε συναφούς πράξεως ή παραλείψεως. Επιπροσθέτως, με το υπό κρίση ένδικο βοήθημα ζητείται να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του καθ` ου όπως καταβάλει στον προσφεύγοντα το επίδικο ποσό συντάξεως με τους νόμιμους τόκους υπερημερίας από την επίδοση του παρόντος ενδίκου βοηθήματος.
2. Με το προεκτεθέν περιεχόμενο του παρόντος ενδίκου βοηθήματος έχει τούτο χαρακτήρα προσφυγής, κατ` άρθρα 7 (παρ. 1 -2) του Ν. 702/1977 (ΦΕΚ Α` 268) και 63 ( παρ.1 ) του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας. (ΚΔΔ - Ν. 2717/1999, ΦΕΚ Α` 97), κατά την εκδίκαση της οποίας δύναται όχι μόνο να ακυρωθούν ή να τροποποιηθούν οι προσβαλλόμενες μ` αυτήν πράξεις αλλά και να διαμορφωθεί το ουσιαστικό περιεχόμενο του ασφαλιστικού δικαιώματος, με τον καθορισμό της δικαιούμενης ασφαλιστικής παροχής και των τυχόν δικαιουμένων νομίμων τόκων ( ΣτΕ 2897/1995 ΕΔΚΑ 1996 σ. 20 , ΣτΕ 3035/1992 ΔιΔικ. 1993 σ. 1227, ΣτΕ 934/1991 ΕΔΚΑ 1992 σ. 111 κ,ά. ). Περαιτέρω, η κρινομένη προσφυγή απαραδέκτως ασκείται κατά της πρώτης προσβαλλομένης πράξεως (της 599/12-5-2008 αποφάσεως του Δ/ντή του ανωτέρω Υποκ/τος), δεδομένου ότι απώλεσε την εκτελεστότητά της, κατόπιν ασκήσεως κατ` αυτής ενώπιον της ΤΔΕ της ως άνω ενστάσεως (ενδικοφανούς διοικητικής προσφυγής / άρθρου 7 παρ. 2 του Ν.Δ. 3710/1957, ΦΕΚ Α` 100 ), ενσωματωθείσα πλέον η απόφαση αυτή στην ανωτέρω { υπό β` ) παραδεκτώς προσβαλλομένη σιωπηρά απόρριψη από την ΤΔΕ της σχετικής ενστάσεως, τεκμαιρομένη λόγω απράκτου παρελεύσεως τριμήνου από την υποβολή της ενστάσεως μέχρι τη συζήτηση της υποθέσεως στο ακροατήριο { στις 22.1.2010), κατά τις διατάξεις των παρ. 3 έως 5 άρθρου 63 του ΚΔΔ. Εξ άλλου, ως παραδεκτώς συμπροσβαλλομένη πράξη λογίζεται και η ρητή απορριπτική της ίδιας ενστάσεως απόφαση της ΤΔΕ, υπ΄ αρ. 272/9.3.2009, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 6 άρθρου 63 του ΚΔΔ.
3. Στο άρθρο 4 του Συντάγματος ορίζεται ότι :« 1. Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου. 2.Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις...». Εξ άλλου, στο άρθρο 28 παρ. 3 ( περ. δ`) του Α.Ν. 1846/1951 (Α` 179), όπως τροποποιήθηκε αρχικώς με το άρθρο 5 του Ν.Δ. 4104/1960 (Α` 147) και στη συνέχεια με το άρθρο 27 παρ. 1 του Ν. 1902/1990 (Α` 138), προβλέπεται ότι : « Ασφαλισμένη μητέρα με ανήλικα παιδιά καθώς και ασφαλισμένη μητέρα με παιδιά οποιασδήποτε ηλικίας που είναι ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία, η οποία συμπληρώνει το 50ό έτος της ηλικίας και 5.500 τουλάχιστον ημέρες εργασίας, δικαιούται σύνταξη γήρατος μειωμένη κατά 1/200 της πλήρους μηνιαίας σύνταξης για κάθε μήνα που λείπει από το 55° έτος της ηλικίας της, το ποσό της οποίας δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το κάθε φορά κατώτατα όριο συντάξεων. Το δικαίωμα θεμελιώνεται εφ` όσον η γυναίκα δεν είναι συνταξιούχος του Ι.K.A., του Δημοσίου, ν.π.δ.δ. ή άλλου οργανισμού κύριας ασφάλισης».
4. Κατά την άποψη που επικράτησε στο Δικαστήριο, η προαναφερθείσα διάταξη του άρθρου 28 του Α.Ν, 1846/1951, όπως αρχικά είχε τροποποιηθεί με το άρθρο 5 του Ν.Δ. 4104/1960, αποτελούσε, προνόμιο υπέρ των γυναικών ασφαλισμένων του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το οποίο ως αντίθετο προς τα άρθρα 4 παρ. 2 και 116 του Συντάγματος έπρεπε να είχε καταργηθεί. Αντί όμως της καταργήσεως του η διάταξη του άρθρου 27 παρ. 1 του Ν. 1902/1990 επανέλαβε το προνόμιο αυτό υπέρ των ασφαλισμένων γυναικών. Το προνόμιο όμως αυτό κατά το μέρος που θεσπίζεται μόνο υπέρ των ασφαλισμένων γυναικών συνιστά δυσμενή μεταχείριση για τον άνδρα ασφαλισμένο, συνιστά δηλαδή δυσμενή διάκριση επί τη βάσει του φύλου και ως εκ τούτου η ρύθμιση του νόμου είναι κατά το μέρος αυτό αντίθετη προς τις προαναφερθείσες συνταγματικές διατάξεις, θα πρέπει λοιπόν να αρθεί η μη σύμφωνη προς το Σύνταγμα εν λόγω διάκριση, ώστε τα προβλεπόμενα από τη διάταξη αυτή προνόμια για την ασφαλισμένη μητέρα ανηλίκων παιδιών να μπορούν να εφαρμοσθούν και για τον ασφαλισμένο πατέρα ανηλίκων παιδιών. Τούτο δε, ανεξαρτήτως του εάν ο πατέρας έχει και την αποκλειστική γονική μέριμνα των ανηλίκων τέκνων του, δεδομένου ότι τέτοια προϋπόθεση δεν τίθεται από το νόμο (ΣτΕ 3100/2008 - παραπομπή στην Ολομέλεια ΣτΕ). Κατά την μειοψηφήσασα όμως, άποψη του μέλους του Δικαστηρίου Ιωάννη Μαρκάκη (Εισηγητή), η προαναφερθείσα εξαιρετικού χαρακτήρα διάταξη υπέρ των ασφαλισμένων γυναικών δεν αντίκειται στην συνταγματική αρχή της ισότητας, εν όψει, πρωτίστως, του ιδιαιτέρου και μοναδικού βιολογικού δεσμού της μητέρας προς τα ανήλικα τέκνα της, ευλόγως συναρτωμένου προς τον σκοπό της θεσπίσεως της ως άνω διατάξεως, πλην των εισέτι επικρατουσών κοινωνικών αντιλήψεων και συνθηκών, περί του πρωτεύοντος ρόλου της μητέρας στην ανατροφή των ανηλίκων τέκνων της, σχετιζομένων, άλλωστε, και αυτών προς την φυσική (βιολογική) διαφορετικότητα των φύλων και του προορισμού τους.
5. Στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν τα εξής: Ο προσφεύγων, γεννηθείς το έτος 1955, πραγματοποίησε 6516 ημέρες εργασίας συνολικά στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ )και ίΚΑ - ΕΤΑΜ { χρονικής περιόδου 1983 έως 1987 και 1988 έως 2007, αντιστοίχως. Με την υποβληθείσα στις 2.11.2007, με αρ. πρωτ. 1167, αίτηση του στο Υποκ/μα ΙΚΑ - ΕΤΑΜ Χανίων ζήτησε αττό το καθ` ου ΙΚΑ - ΕΤΑΜ την χορήγηση σ` αυτόν συντάξεως γήρατος ( μειωμένης ), λόγω του ότι είναι πατέρας ενός ανηλίκου τέκνου, γεννηθέντος στις 23.1-1990, ως προκύπτει από το 5021/23.10.2007 πιστοποιητικό του Δημάρχου, Βουκολιών και την απο 6.11.2007 ληξιαρχική πράξη γεννήσεως του Ληξιάρχου Δ. Χανίων. Ο Δ/ντής του Υποκ/τος ΙΚΑ - ΕΤΑΜ Χανίων, απέρριψε ως αβάσιμη την προαναφερθείσα αίτηση, με την 599/12.5.2008 απόφαση του, γισ τον λόγο ότι ο προσφεύγων, αν και πατέρας του ως άνω ανηλίκου τέκνου, συμπληρώσας, δε το 50ό έτος της ηλικίας του και πληρών τις σχετικές χρονικές προϋποθέσεις, δεν δικαιούται κυρίας συντάξεως γήρατος (μειωμένης), με βάση τις ισχύουσες διατάξεις του άρθρου 28 παρ. 3 του Α.Ν. 1846/1951, εφ` όσον αυτές εφαρμόζονται μόνο για μητέρες ανηλίκων τέκνων. Ακολούθως, εκδόθηκε από τον ίδιο Δ/ντή η 356/12.5.2008 απόφαση του. με την οποία απέρριψε και το έτερο αίτημα του προσφεύγοντος για τη χορήγηση σ" αυτόν επικουρικής συντάξεως γήρατος (από το ΕΤΕΑΜ ), λόγω της ως άνω απορρίψεως του αιτήματος για χορήγηση κυρίας συντάξεως γήρατος. Κατά της πρώτης των ανωτέρω αποφάσεων (της 599/12.5.2008) ο προσφεύγων άσκησε εμπροθέσμως την με αρ, πρωτ. 499/15.5.2008 ένσταση προς την ΤΔΕ του ανωτέρω Υποκ/τος, η οποία, όμως, απερρίφθη ως αβάσιμη, αρχικώς μεν σιωπηρώς, με την προσβαλλομένη σιωπηρά απόρριψη από την ΤΔΕ της ενστάσεως, τεκμαιρομένη λόγω απράκτου παρελεύσεως τριμήνου από την άσκηση της ενστάσεως, εν συνεχεία δε και ρητώς, με την μετέπειτα εκδοθείσα και ήδη συμπροσβαλλομένη 272/9.3.2009 απόφαση της ΤΔΕ.
6. Ήδη, ο προσφεύγων με την κρινομένη προσφυγή του ζητεί την ακύρωση των προσβαλλόμενων πράξεων και να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του καθ` ου ΙΚΑ - ΕΤΑΜ προς καταβολή της επιδίκου συντάξεως. Συγκεκριμένα, προβάλλεται στην προσφυγή ότι η προεκτεΘείσα διάταξη του άρθρου 28 παρ. 3 περ. δ΄ του Α.Ν. 1846/1951 καθ` ο μέρος προβλέπει τη χορήγηση μειωμένης συντάξεως γήρατος μόνο στις ασφαλισμένες μητέρες ανηλίκων τέκνων αντίκειται στην συνταγματική αρχή της ισότητας, ως ενάγουσα ανεπίτρεπτη δυσμενή διάκριση σε βάρος των ασφαλισμένων πατέρων ανηλίκων τέκνων, κατ` επίκληση και των διατάξεων περί ίσου μεταχειρίσεως ανδρών και γυναικών του ευρωπαϊκού κοινοτικού δικαίου, προς άρση δεν της ανισότητας αυτής δικαιούται ο προσφεύγων της επιδίκου συντάξεως γήρατος, κατά τα ειδικότερα στην προσφυγή εκτιθέμενα. Ο ανωτέρω προβαλλόμενος λόγος κρίνεται βάσιμος, σύμφωνα με την προεκτεθείσα, επικρατήσασα στο Δικαστήριο, άποψη {σκέψη 4), κατά παραδοχή, συνεπώς, της προσφυγής, μείοψηφούντος του μέλους του Δικαστηρίου Ιωάννη Μαρκάκη, σύμφωνα με την εκτεθείσα σε προηγούμενη σκέψη (υπό 4) άποψη του.
7. Κατ` ακολουθίαν αυτών, η προσφυγή πρέπει να απορριφθεί καθ` ο μέρος προσβάλλεται η ανωτέρω απόφαση του Δ/ντή του Υποκ/τος ΙΚΑ -ΕΤΑΜ Χανίων και να γίνει δεκτή ως προς το λοιπό μέρος της, κατ` ακύρωση των ως άνω προσβαλλόμενων πράξεων της ΤΔΕ και κατ` αναγνώριση της υποχρεώσεως του καθ` ου ΙΚΑ - ΕΤΑΜ προς καταβολή στον προσφεύγοντα της επιδίκου κυρίας συντάξεως γήρατος (μειωμένης) από την χρονολογία υποβολής της σχετικής αιτήσεως του προσφεύγοντος (2.11.2007), πλην, όμως, όχι με τον νόμιμο τόκο, κατ` απόρριψη του ειδικότερου σχετικού αιτήματος του προσφεύγοντος, λόγω του μη προσδιορισμού της επιδίκου συντάξεως κατά το χρηματικό της ποσό (κεφάλαιο), επί του οποίου υπολογίζονται οι οφειλόμενοι τόκοι, δοθέντος ότι η παρεπόμενη αξίωση επί των τόκων προϋποθέτει για την ικανοποίηση της την ύπαρξη αξιώσεως επί κεφαλαίου { βλ. ΑΠ 13/1984 ΝοΒ 1985 σ. 226, Δ.Εφ. Αθηνών 629/2005 ΔιΔικ 2006 σ. 87 κ.ά.). Περαιτέρω, πρέπει να απαλλαχθεί το καθ` ου ΙΚΑ - ΕΤΑΜ από τη δικαστική δαπάνη του προσφεύγοντος κατ" εκτίμηση των περιστάσεων (άρθρο 275 παρ. 1 εδ, ε` του ΚΔΔ), και να διαταχθεί η απόδοση του παραβόλου στον προσφεύγοντα ( άρθρο 277 παρ. 9 του ΚΔΔ).
Δια ταύτα
Απορρίπτει την προσφυγή καθ` ο μέρος προσβάλλεται η 599/12.5.2008 απόφαση του Δ/ντή του Περ/κού Υποκ/τος ΙΚΑ - ΕΤΑΜ Χανίων.
Δέχεται την προσφυγή κατά το λοιπό μέρος της.
Ακυρώνει την τεκμαιρομένη σιωπηρά απόρριψη από την ΤΔΕ του ανωτέρω Υποκ/τος της 499/2008 ενστάσεως του προσφεύγοντος, καθώς και την ρητή απορριπτική της ενστάσεως, υπ` αρ. 272/9.3.2009, απόφαση της ΤΔΕ του ίδιου Υποκ/τος.
Αναγνωρίζει την υποχρέωση του καθ` ου ΙΚΑ - ΕΤΑΜ προς καταβολή στον προσφεύγοντα κυρίας συντάξεως γήρατος (μειωμένης), ως πατέρα· ανηλίκου τέκνου, από την χρονολογία υποβολής της σχετικής αιτήσεως του προς το καθ" ου (2.11.2007).
