Άρθρο 1 – Σκοπός
Σκοπός του παρόντος διατάγματος είναι η προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας, που αφορά τους εργαζόμενους με σύμβαση ναυτικής εργασίας στα υπό ελληνική σημαία εμπορικά πλοία, στην οδηγία 2010/18/ΕΕ του Συμβουλίου της 8ης Μαρτίου 2010 (εφεξής Οδηγία), σχετικά με την εφαρμογή της αναθεωρημένης συμφωνίας - πλαισίου (εφεξής Συμφωνία) για τη γονική άδεια που συνήφθη από τις οργανώσεις BUSINESSEUROPE, UEAPME, CEEP και ETUC και με την κατάργηση της οδηγίας 96/34/EK (L 68/ 18.3.2010).
Άρθρο 2 - Αντικείμενο και Πεδίο Εφαρμογής(Άρθρο 1 της Οδηγίας - Ρήτρα 1, 3 της Συμφωνίας)
1. Με το παρόν καθορίζονται οι ελάχιστες απαιτήσεις για τη διευκόλυνση της εναρμόνισης των γονικών και των επαγγελματικών ευθυνών των γονέων, γυναικών και ανδρών, που εργάζονται με σύμβαση ναυτικής εργασίας στα υπό ελληνική σημαία εμπορικά πλοία.
2. Με Συλλογικές Συμβάσεις Ναυτικής Εργασίας μπορεί να επιτρέπονται ειδικές διευθετήσεις, ως προς τις προϋποθέσεις πρόσβασης και τον τρόπο άσκησης του δικαιώματος λήψης της γονικής άδειας, που να ανταποκρίνονται στις λειτουργικές ανάγκες των διαφόρων κατηγοριών πλοίων.
3. Σε πλοία των οποίων η οργανική σύνθεση προσωπικού προβλέπει αριθμό ναυτικών μικρότερο από τριάντα (30) μπορεί να συμφωνούνται μεταξύ εργοδότη και ναυτικού ειδικές ρυθμίσεις, σχετικά με τον τρόπο άσκησης του δικαιώματος λήψης γονικής άδειας, λαμβάνοντας υπόψη τις λειτουργικές ανάγκες του πλοίου.
Άρθρο 3 – Χορήγηση γονικής άδειας(Άρθρο 1 της Οδηγίας - Ρήτρα 2, 3 της Συμφωνίας)
1. Σε κάθε γονέα ναυτικό, που εργάζεται με σύμβαση ναυτικής εργασίας και έχει συμπληρώσει συνολική θαλάσσια υπηρεσία τουλάχιστον δώδεκα (12) μηνών, παρέχεται ατομικό δικαίωμα λήψης γονικής άδειας λόγω γέννησης ή υιοθεσίας παιδιού, χωρίς αποδοχές, για περίοδο τουλάχιστον τεσσάρων (04) μηνών, ώστε να μπορεί να ασχοληθεί με το παιδί του μέχρι αυτό να συμπληρώσει την ηλικία των πέντε (05) ετών.
2. Σε περίπτωση που και οι δύο γονείς είναι ναυτικοί και κάνουν χρήση του δικαιώματος της άδειας, τουλάχιστον ο ένας (01) μήνας παρέχεται ως αμεταβίβαστος. Εάν και οι δύο γονείς εργάζονται με τις παραπάνω προϋποθέσεις, αποφασίζουν με κοινή κάθε φορά συμφωνία ποιός θα κάνει πρώτος χρήση του δικαιώματος και για πόσο χρονικό διάστημα από αυτό που μπορεί να μεταβιβασθεί.
3. Σε περίπτωση διαδοχικών συμβάσεων ορισμένου χρόνου, το συνολικό χρονικό διάστημα των εν λόγω συμβάσεων με τον ίδιο εργοδότη λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της περιόδου εξασφάλισης του δικαιώματος.
4. Σε περίπτωση ύπαρξης περισσοτέρων του ενός παιδιών, το δικαίωμα γονικής άδειας είναι αυτοτελές για το καθένα από αυτά, εφόσον από το χρόνο λήξης της άδειας που χορηγήθηκε για το προηγούμενο παιδί ο εργαζόμενος ναυτικός συμπλήρωσε τουλάχιστον συνολική δωδεκάμηνη θαλάσσια υπηρεσία.
5. Υπό την επιφύλαξη των περιπτώσεων των παραγράφων 7 και 8, η γονική άδεια παρέχεται, μετά την πάροδο τουλάχιστον ενός (01) μήνα από την επομένη της ημέρας κοινοποίησης του αιτήματος στον πλοίαρχο ή/και στον εργοδότη, παρατεινομένη μέχρι του κατάπλου του πλοίου σε λιμένα, όπου είναι δυνατή η επιβίβαση του αντικαταστάτη του. Τα έξοδα μετακίνησης από και προς το πλοίο του ναυτικού που ασκεί το δικαίωμα της γονικής άδειας βαρύνουν τον ίδιο.
6. Με τη χορήγηση γονικής άδειας, καταχωρίζεται σχετική εγγραφή στα βιβλία ναυτολόγιου και ημερολογίου γέφυρας του πλοίου, καθώς και στην αντίστοιχη θυρίδα του ναυτικού φυλλαδίου του εργαζομένου ναυτικού. Ο ναυτικός ενημερώνεται με μέριμνα του πλοίαρχου ή/και του εργοδότη για τα δικαιώματά του, σύμφωνα με το άρθρο 5.
7. Ο πλοίαρχος ή/και ο εργοδότης μπορούν να αναβάλλουν τη χορήγηση της γονικής άδειας: α. στην περίπτωση που αποδεδειγμένα δεν καθίσταται δυνατή η εξεύρεση αντικαταστάτη του γονέα ναυτικού, ή
β. κατά τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο, Αύγουστο, Σεπτέμβριο σε ναυτικούς που εργάζονται σε δρομολογημένα επιβατηγά ακτοπλοϊκά εμπορικά πλοία και σε επιβατηγά τουριστικά εμπορικά πλοία, ή γ. για άλλους έκτακτους λόγους που συνδέονται με την ασφαλή λειτουργία του πλοίου ή την ασφάλεια των ατόμων που επιβαίνουν σε αυτό ή του φορτίου.
8. Η γονική άδεια παρέχεται άπαξ και κατά πλήρη χρόνο υπό την επιφύλαξη: α. διαφορετικής συμφωνίας μεταξύ ναυτικού και εργοδότη, ή
β. των διατάξεων του άρθρου 4.
Άρθρο 4 – Γονική άδεια για τέκνα με αναπηρία (Άρθρο 1 της Οδηγίας - Ρήτρα 3 της Συμφωνίας)
1. Υπό την επιφύλαξη των περιπτώσεων της παραγράφου 7 του άρθρου 3, κάθε ναυτικός που εργάζεται με σύμβαση ναυτικής εργασίας και είναι γονέας τέκνου με αναπηρία τουλάχιστον 67%, έχει δικαίωμα μετά τη συμπλήρωση συνολικής θαλάσσιας υπηρεσίας τουλάχιστον δώδεκα (12) μηνών, να λάβει γονική άδεια, χωρίς αποδοχές, κατά πλήρη χρόνο ή κατόπιν συμφωνίας μεταξύ ναυτικού και εργοδότη, κατά τρόπο αποσπασματικό, για περίοδο τουλάχιστον πέντε (05) μηνών, ώστε να μπορεί να ασχοληθεί με το τέκνο του μέχρι αυτό να συμπληρώσει την ηλικία των δώδεκα (12) ετών. Σε κάθε περίπτωση, η περίοδος παροχής γονικής άδειας δεν μπορεί να διαιρείται σε περισσότερα από τέσσερα (04) τμήματα.
2. Για τη χορήγηση της άδειας της παραγράφου 1, ο ναυτικός υποχρεούται να ενημερώσει τον πλοίαρχο ή/και τον εργοδότη για την αναπηρία από την οποία πάσχει το τέκνο και να προσκομίσει τη σχετική πιστοποίηση από το Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.) σύμφωνα με το ν. 3863/2010 (Α' 115), όχι αργότερα από την ημέρα κοινοποίησης του αιτήματος χορήγησης αδείας στον πλοίαρχο ή/και στον εργοδότη. Αποφάσεις χορήγησης ποσοστών αναπηρίας, οι οποίες έχουν εκδοθεί πριν την 1/9/2011 από τις Α' Βάθμιες Υγειονομικές Επιτροπές των Νομαρχιών, της Περιφέρειας ή των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης μπορεί να χρησιμοποιούνται για τον παραπάνω σκοπό επ' αόριστον, εάν πρόκειται για επ' αόριστον κρίση, ή άλλως μέχρι την ημερομηνία που λήγει η ισχύς τους, χωρίς να απαιτείται εκ νέου εξέταση από τις Υγειονομικές Επιτροπές του ΚΕ.Π.Α..
Άρθρο 5 – Εργασιακά δικαιώματα και επιστροφή στην εργασία (Άρθρο 1 της Οδηγίας - Ρήτρα 5, 6 της Συμφωνίας)
1. Η αίτηση για χορήγηση γονικής άδειας ή η λήψη αυτής δεν αποτελεί λόγο για την καταγγελία της σύμβασης εργασίας εκ μέρους του εργοδότη.
2. Ο ναυτικός μπορεί εάν το επιθυμεί να συνεχίσει κατά το χρόνο της γονικής άδειας την ασφαλιστική του κάλυψη στο Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο. Η δαπάνη για τις ασφαλιστικές εισφορές, βαρύνει αποκλειστικά και εις ολόκληρο το ναυτικό.
3. Ο ναυτικός έχει δικαίωμα να επανέλθει στην ίδια θέση εργασίας που υπηρετούσε ή εάν αυτό δεν είναι δυνατόν σε εργασία με ισοδύναμους όρους και συνθήκες ή άλλη ανάλογη που είναι σύμφωνη με την εργασιακή σύμβαση, εφόσον τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ημέρες πριν τη λήξη της περιόδου της γονικής άδειας, δηλώσει εγγράφως στον εργοδότη την πρόθεσή του να επιστρέψει στην εργασία του. Η μη υποβολή της παραπάνω δήλωσης, καθώς και η εκπρόθεσμη υποβολή αυτής θεωρείται ως παραίτηση του ναυτικού από την άσκηση του δικαιώματός του για επάνοδο στην εργασία.
4. Τα κεκτημένα δικαιώματα ή τα υπό κτήση δικαιώματα από το ναυτικό κατά την ημερομηνία έναρξης της γονικής άδειας διατηρούνται ως έχουν έως το τέλος της γονικής άδειας. Με τη λήξη της γονικής άδειας, εφαρμόζονται τα εν λόγω δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των αλλαγών που προέρχονται από το εθνικό δίκαιο και τις συλλογικές συμβάσεις ναυτικής εργασίας.
5. Ο ναυτικός έχει δικαίωμα, κατά την επιστροφή του από τη γονική άδεια, να ζητήσει από τον πλοίαρχο αλλαγές στην οργάνωση του χρόνου εργασίας του για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τις επτά (07) ημέρες, εφόσον οι λειτουργικές ανάγκες του πλοίου το επιτρέπουν κατά την κρίση του πλοιάρχου.
6. Για να διευκολυνθεί η επιστροφή στην εργασία μετά τη λήξη της γονικής άδειας, οι ναυτικοί και οι εργοδότες μπορούν να προβαίνουν σε διευθετήσεις για τυχόν ενδεδειγμένα μέτρα επανένταξης, τα οποία αποφασίζονται μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών.
7. Δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε μεταχείριση του ναυτικού εκ μέρους του εργοδότη ή του πλοίαρχου ή/ και άλλου μέλους του πληρώματος που προΐσταται αυτού, η οποία αποδεικνύεται λιγότερο ευνοϊκή για το ναυτικό, εξαιτίας της υποβολής αιτήματος για λήψη γονικής άδειας ή της λήψης της άδειας αυτής.
Άρθρο 6 – Άδεια απουσίας λόγω ανωτέρας βίας(Άρθρο 1 της Οδηγίας - Ρήτρα 7 της Συμφωνίας)
1. Υπό την προϋπόθεση ότι δεν υφίσταται κίνδυνος για την ασφάλεια του πλοίου και των επιβαινόντων και τηρουμένων, εάν απαιτείται, των διαδικασιών χορήγησης έγκρισης από την Αρχή σύμφωνα με τον Κώδικα Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου, ο πλοίαρχος χορηγεί στο ναυτικό άδεια απουσίας από το πλοίο για χρονικό διάστημα μέχρι εκατόν σαράντα τέσσερις (144) ώρες συνολικά σε χρονική περίοδο ενός έτους, για λόγους ανωτέρας βίας που συνδέονται με επείγοντες οικογενειακούς λόγους, καθώς και σε περίπτωση ασθένειας ή ατυχήματος εξαρτώμενου μέλους, που καθιστά απαραίτητη την άμεση παρουσία του ναυτικού. Στην έννοια του όρου «εξαρτώμενα μέλη» περιλαμβάνονται τα παιδιά, φυσικά ή υιοθετημένα, ο ή η σύζυγος, οι γονείς και τα αδέλφια.
2. Τα έξοδα μετακίνησης από και προς το πλοίο βαρύνουν το ναυτικό. Σε περιπτώσεις χορήγησης άδειας απουσίας, καταχωρίζεται σχετική εγγραφή στο βιβλίο ημερολογίου γεφύρας του πλοίου, καθώς και στη σελίδα παρατηρήσεων του ναυτικού φυλλαδίου.
3. Η άδεια απουσίας είναι δυνατό να χορηγείται άπαξ ή τμηματικά και κατά το χρόνο διάρκειάς της ο ναυτικός δεν δικαιούται αποδοχές.
4. Η μη έγκαιρη επιστροφή του ναυτικού στο πλοίο μετά το πέρας της άδειας απουσίας συνιστά λόγο καταγγελίας της σύμβασης από τον εργοδότη, χωρίς να υποχρεούται σε αποζημίωση.
Άρθρο 7 – Έλεγχος εφαρμογής(Άρθρο 1 της Οδηγίας - Ρήτρα 8 της Συμφωνίας)
Ο έλεγχος και η διοικητική διευθέτηση των διαφορών και των καταγγελιών, οι οποίες προκύπτουν από την εφαρμογή του παρόντος και δεν επιλύονται επί του πλοίου, διενεργούνται από τις αρμόδιες Λιμενικές Αρχές στο εσωτερικό και στο εξωτερικό από τους τοποθετημένους στις Προξενικές Αρχές Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής που ασκούν διοικητικά καθήκοντα ναυτιλίας και, σε περίπτωση που δεν υπάρχουν, από τις Ελληνικές Προξενικές Αρχές.
Άρθρο 8 – Επιβολή κυρώσεων - Προσφυγές (Άρθρο 2 της Οδηγίας)
1. Ανεξάρτητα από τυχόν ποινικές ή/ και πειθαρχικές κυρώσεις, στους παραβάτες των διατάξεων του παρόντος επιβάλλονται από τις Λιμενικές Αρχές οι κυρώσεις της παραγράφου 1 άρθρου 45 του Κώδικα Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου (Κ.Δ.Ν.Δ.) (ν.δ.187/1973), εκτός εάν ο παραβάτης έχει ήδη καταδικασθεί ή αθωωθεί με τελεσίδικη απόφαση ποινικού δικαστηρίου για ποινικό αδίκημα, το οποίο ταυτίζεται με την παράβαση που αφορά η διοικητική κύρωση.
2. Κατά των αποφάσεων επιβολής προστίμου επιτρέπεται προσφυγή σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 45 του Κ.Δ.Ν.Δ.
Άρθρο 9 – Καταργούμενες Διατάξεις(Άρθρο 4 της Οδηγίας)
Με την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργούνται οι διατάξεις του Π.Δ. 37/2008 «Χορήγηση γονικής άδειας και άδειας απουσίας σε εργαζόμενους με σχέση ναυτικής εργασίας σε εμπορικά πλοία, σύμφωνα με την οδηγία 96/34/ΕΚ του Συμβουλίου» (Α' 64).
Άρθρο 10 – Έναρξη ισχύος
Η ισχύς των διατάξεων του παρόντος αρχίζει από την 8η Μαρτίου 2012, εκτός των διατάξεων του άρθρου 8 η ισχύς των οποίων αρχίζει από τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Στον Υπουργό Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας αναθέτουμε τη δημοσίευση και εκτέλεση του παρόντος διατάγματος.
